Jeśli ujrzymy w jaskrawym świetle lampy badacza własną przeszłość i zachowanie, łatwiej będzie nam walczyć z antysemickim stereotypem, otwierać się na innych i godzić ze złożonością świata.

Wyrażenie „Trup w szafie” oznacza problem, którego nie chce się bądź nie potrafi się rozwiązać i który, mimo prób ignorowania go, bez przerwy o sobie przypomina. Tak jak sandomierski „trup w szafie” – przedstawienia mordu rytualnego w dwóch tamtejszych świątyniach.

Stoję przed konstrukcją i nagle pojmuję, że to bima – jedyna pozostałość po XVII-wiecznej synagodze zburzonej przez Niemców podczas okupacji. I nagle dociera do mnie, co krzyczy chłopiec obok: „Żydówka! Żydówka!”

Problem, który stoi przed nami, kiedy się zastanawiamy nad pogromem kieleckim, to jak wytłumaczyć (używam sformułowania Krystyny Kersten) „zbrodnicze zachowania zwykłych ludzi, zwykłego dnia, w zwykłym wojewódzkim mieście”.

Zło rodzi się nie z demonizmu jednostek siejących nienawiść, ale z bierności pozostałych.

W czwartkowe popołudnie, 24 maja, amerykańskie uczennice siadły na podłodze u stóp Ireny. Brała je za ręce i głaskała. – Jesteście mądre i dzielne – mówiła – siejecie dobro. Czeka was wielka praca, bo świat potrzebuje dobra. Kocham was.

Staram się omijać Niemcy. Wiem, że to absurd, że to nie te same Niemcy. Ale tak to jest, wspomnienia są ciągle silniejsze od rozumu. Dlatego byłem tylko raz, krótko, w Berlinie, nie na urlopie, a zaproszony, jako jeden z jeszcze jako tako funkcjonujących świadków, do udziału w otwarciu wystawy „Żydowski Lwów”. Dlaczego do tej synagogi dziś wracam?

Bezwzględne więzienie dla skinów, którzy przed dwoma laty malowali na miejskich murach hasła i symbole faszystowskie. Ogłaszając wyrok w ich sprawie sędzia stwierdził, że nie zasługują oni na współczucie – prezentujemy pełny tekst artykułu z „Gazety Wyborczej”.

W tym roku Pesach i Wielkanoc są bez mała w kalendarzu zjednoczone…
– Czytam Biblię jako Żyd od Jezusa – mówi ks. Romuald Jakub Weksler-Waszkinel w świątecznej rozmowie z Katarzyną Wisniewską. – Gdybym czytał Ewangelię inaczej, mógłbym się udusić, znaleźć się w przestrzeni marcjonizmu, antysemityzmu, w której nie można spokać Jezusa.

„Gazeta Wyborcza”, nazywając Piotra Farfała „byłym neonazistą”, nie złamała prawa. Sąd apelacyjny prawomocnie oddalił pozew p.o. prezesa TVP. Sędzia sprawozdawca Jan Szachułowicz zaczął uzasadnienie od zdania, że doszło do naruszenia dóbr osobistych Piotra Farfała, bo „obiektywnie” słowo „neonazista” zniesławia, ale zaraz zaznaczył: – „Gazeta Wyborcza” napisała prawdę.

– Niektórzy uważają, że Farfał przynajmniej dokona w telewizji czystek po rządach PiS. Ja nie czuję satysfakcji, wręcz przeciwnie, bo na ich miejsce powołuje swoich kolegów, którzy także lubią zamawiać pięć piw, wznosząc rękę w hitlerowskim geście – powiedziała w rozmowie z dzienikarką „Gazety Wyborczej” Paula Sawicka, prezes Otwartej Rzeczpospolitej.

Profesor Bartoszewski pojechał do Angeli Merkel, żądając, by pozbyła się Eriki S. Kto przyjedzie do premiera Tuska z żądaniem, by pozbył się Piotra F.? – pyta Agnieszka Holland. Twórcy i autorytety życia publicznego protestują przeciwko obecności ludzi o skrajnych poglądach nacjonalistycznych w TVP.

(…) prokuratura powinna szybko zająć się popełnionym przez Farfała i Pińskiego przestępstwem przeciwko konstytucyjnej gwarancji wolności sumienia – pisze Jacek Żakowski.

Wyrzucenie Hanny Lis z TVP każe postawić pytanie: czy na pewno prawo może nas zabezpieczyć przed wynaturzeniami płynącymi z kiepskiej kondycji tych, którzy dorwą się do zarządzania ważnymi instytucjami?

Jest różnica między politykiem o niesympatycznym mi stylu czy poglądach, a facetem, który otwarcie głosił faszystowskie hasła – pisze Agnieszka Holland.

Na placu przy stacji metra Centrum stoi kobieta z transparentem. Na nim napisy: „Wolność słowa tylko dla Żydów i koszernoposłusznych? 20 lat żydowskiej manipulacji słowem i retoryki talmudycznej”. Jeden z przechodniów idzie do prokuratury. Ta umarza sprawę – przedstawiamy wydarzenia opisane po raz pierwszy w stołecznym dodatku „Gazety Wyborczej”.

Nienawiść pokazuje dziś swą wściekłą twarz. I nikt na jej działania nie reaguje, nikt nie potępia. Przeciwnie, są tacy, którzy mają wciąż na ustach moralną rewolucję, a poddają się jej z ochotą, jakby tęsknili za szubienicami – pisała w 2005 roku prof. Barbara Skarga.

Zło jest wynikiem frustracji. Atakujący chcą się poczuć ważniejsi, silniejsi, działają w imię „celów patriotycznych”, chcą być bardziej męscy, coś im się w codziennym życiu nie udaje, więc szukają rekompensaty. Mają więc czarnego, Żyda, pedała, starca, kloszarda – emanację przyczyn, dla których im się nie powodzi – mówi prof. Monika Płatek w wywiadzie udzielonym „Gazecie Wyborczej”.

Dlaczego w epoce poprawności politycznej tak wielu ludzi dalej nie lubi czarnych, ­Żydów, narkomanów? – zastanawia się dr Michał Bilewicz z Centrum Badań nad Uprzedzeniami.

Prof. Peter Singer, wybitny filozof, wielki intelektualista i rzecznik praw zwierząt nie mógł zabrać głosu na konferencji zorganizowanej przez Wydział Prawa i Administracji UW. Jedna z panelistek – profesor tejże uczelni – odkryła bowiem, że prof. Singer ma liberalne poglądy na aborcję i eutanazję. Prof. Magdalena Środa komentuje: „W «sprawie prof. Singera» widać brak zrozumienia dla tego, czym jest demokracja, uniwersytet, naukowa debata. Widać oportunizm władz i tchórzostwo jednostek, które nie potrafią, nie chcą lub zwyczajnie boją się stanąć po stronie wolności i pluralizmu, których rzecznikiem powinien być Uniwersytet”.

Nie jestem katoliczką i podczas tej żałoby tacy jak ja zostali wykluczeni z jej symbolicznego przeżywania. Ale mój radar podpowiada mi, że ludzi tak czujących jest coraz więcej. I chwała Bogu, że jesteśmy my, Polacy, różni – mówi Olga Tokarczuk.

Holokaust jest klęską cywilizacji. I niestety ta klęska nie skończyła się w 1945 roku. O tym trzeba pamiętać. W ekstremalnych sytuacjach nawet strach nie usprawiedliwia, a bierność naprawdę staje się przestępstwem – mówił w 1995 roku Marek Edelman.

W świecie wyładowanym nienawiścią, zawiścią i żądzą zemsty, w świecie, który – nie tyle wskutek ubóstwa natury, ile przez gargantuiczną naszą żarłoczność – zdaje się nam coraz ciaśniejszy, nienawiść należy do tych zeł, o których wolno powiedzieć, że nie usuną ich żadne zabiegi instytucjonalne. W tym wypadku wolno nam, bez narażania się na śmieszność, przypuścić, że każdy z nas, gdy w sobie to zło poskramia, przyczynia się do tego, by je poskramiać w świecie, i tak niesie w sobie niepewną i kruchą antycypację znośniejszego życia na naszym statku szaleńców.

Antysemita wie, że musi maskować agresję wobec Żydów. Homofob się nie krępuje, wali prosto z mostu: pedały, sodomici! – pisze Andrzej Osęka, członek Rady Programowej OR.

Piszę to wszystko pod wrażeniem reakcji na paradę tzw. mniejszości seksualnych w Warszawie. Były, oczywiście, kontrmanifestacje. Jakaś podeszła w wieku pani krzyczała spazmatycznie do usłużnie jej podsuniętych telewizyjnych mikrofonów, że „ci zboczeńcy to nie jest Polska!”. Młodzież wszechpolska od morza do morza usiłowała rzucać jajkami i skandowała, że „Polska jest jedna”, co było akurat nie na temat, gdyż nikt tego dnia jedności Białegostoku z Wrocławiem nie kwestionował. Chcieli pogromu – pisze Ludwik Stomma.

Bycie sobą to takie życie, że nie opowiadasz fantastycznych historii o swojej katolickiej rodzinie. I nie opowiadasz fantastycznych historii, jakie to odnosiłeś sukcesy jako playboy uwodzący piękne kobiety – profesor Michał Głowiński opowiada o swoim homoseksualizmie, klaustrofobii i żydostwie.

Nie ma kraju w Europie, w którym nie występują takie zjawiska jak rasizm, antysemityzm czy ksenofobia. Polską specyfiką jest nie tyle skala poparcia dla poglądów nacjonalistycznych, ile skala przyzwolenia społecznego i bierność władz. To oznacza przyzwolenie na działalność nawet najbardziej ekstremalnych organizacji jawnie odwołujących się do rasizmu oraz bezkarność wydawców czy kolporterów materiałów rasistowskich – mówi Rafał Pankowski.