Od listopada 2021 roku Stowarzyszenie Otwarta Rzeczpospolita realizuje projekt Antysemityzm w Polsce: definicja, monitorowanie, skuteczne przeciwdziałanie, finansowany z dotacji programu „Aktywni Obywatele,  Fundusz Krajowy” ze środków przekazanych przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszy EOG.

Jednym z głównych celów, jakie postawiliśmy sobie w ramach projektu, było przygotowanie operacyjnej definicji antysemityzmu dostosowanej do kontekstu polskiego. Chcieliśmy stworzyć taką definicję uprzedzeń antyżydowskich, która ułatwiłaby pracę osobom na co dzień zajmującym się przeciwdziałaniem antysemityzmowi w Polsce – prokuratorom i prokuratorkom, policjantom i policjantkom, nauczycielom i nauczycielkom, dziennikarzom i dziennikarkom czy prawnikom i prawniczkom. Zależało nam na tym, by operacyjna definicja antysemityzmu stanowiła uszczegółowienie definicji antysemityzmu Międzynarodowego Sojuszu pamięci o Holokauście (IHRA).

Prace nad definicją trwały dwanaście miesięcy. W tym czasie zorganizowaliśmy siedem spotkań eksperckich (zdalnie oraz offline), na których toczyły się dyskusje na temat różnorodnych aspektów antysemityzmu w Polsce. W panelu eksperckim pracowało ośmioro wybitnych specjalistów i specjalistek ds. antysemityzmu w Polsce, reprezentujących różne dziedziny naukowe a tym samym różne punkty widzenia. 

Ponadto, przeprowadziliśmy konsultacje pierwszej wersji definicji wśród osób z mniejszości żydowskiej, wśród prawników i prawniczek zajmujących się prawami człowieka oraz wśród osób na co dzień nie mających do czynienia z przeciwdziałaniem antysemityzmowi. Dzięki temu zebraliśmy informacje na temat jasności i przejrzystości opracowanego materiału. 

Prace zakończyły się sukcesem, a finalna wersja definicji zostanie opublikowana na początku 2023 roku w formie podręcznika oraz infografiki.

Stowarzyszenie przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobi Otwarta Rzeczpospolita oraz osoba prywatna pozwały Wojciecha Olszańskiego i Marcina Osadowskiego – organizatorów antysemickiego, nawołującego do nienawiści zgromadzenia, którego kulminacyjnym punktem było spalenie kopii Statutu Kaliskiego 11 listopada 2021 roku na rynku w Kaliszu.

Powodowie wskazują, że Pozwani, poprzez spalenie kopii Statutu Kaliskiego, głoszenie antysemityzmu oraz stosowanie mowy nienawiści wobec żydowskiej mniejszości narodowej – stanowiącej od stuleci integralną część Narodu Polskiego – w sposób bezprawny narazili na szwank dobre imię Narodu Polskiego, a także dobra osobiste Powodów, takie jak godność narodowa oraz poczucie dumy z przynależności do Polskiego Narodu.

Działania Pozwanych i głoszone przez nich hasła stawiają Naród Polski w fałszywym, skrajnie negatywnym świetle oraz kreują nieprawdziwy obraz Rzeczypospolitej Polskiej. Szkalowanie mniejszości narodowych, wzywanie do fizycznego prześladowania członków tych mniejszości, nawoływanie do zemsty na Żydach i wydalenia ich z Polski, a także określanie ich jako ,,wrogów ojczyzny” – stoją w rażącej sprzeczności z fundamentalnymi wartościami Rzeczypospolitej Polskiej. Prezentowane na forum publicznym wypowiedzi i czyny Pozwanych poniżają przede wszystkim nie samych Żydów, lecz cały Naród Polski. Głoszenie antysemickich i ksenofobicznych treści godzi w ideały demokratycznego i wielokulturowego społeczeństwa, a spalenie kopii Statutu Kaliskiego stanowi swoisty akt profanacji naszej narodowej historii.

14 marca br. złożyliśmy zawiadomienie w sprawie antysemickiego komentarza umieszczonego na Twitterze. Autor nazywał w nim Żydów „parszywcami” i „parchami„. Prokuratura Rejonowa Warszawa-Ochota odmówiła wszczęcia dochodzenia w tej sprawie. Odwołaliśmy się od tej decyzji, jednak Prokuratura do zażalenia się nie przychyliła.

Ostatecznie – 13 września 2022 roku – Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy uwzględnił zażalenie, uchylił postanowienie Prokuratury i sprawę przekazał do dalszego prowadzenia. Sąd zdecydowanie nie podziela poglądu Prokuratury, jakoby wpis wpis mieścił się w kategorii objętej gwarancją wolności wypowiedzi. Nie może też stanowić głosu w dyskusji na tematy międzynarodowe czy gospodarcze. Motywem tej wypowiedzi, wg Sądu, jest agresja a celem poniżenie i znieważenie grupy wyróżnionej z uwagi na przynależność narodową.

Druga sprawa, w przypadku której możemy mówić już o częściowym sukcesie, to sprawa dotycząca wpisu negującego fakt, rozmiar i metody ludobójstwa ludności żydowskiej przeprowadzonego przez niemieckich narodowych socjalistów. Wpis, który zgłosiliśmy 21 marca br., sugerował że Żydzi nie byli ofiarami obozów koncentracyjnych i Zagłady stworzonych przez hitlerowskie Niemcy. Sugerował, że sami Żydzi podczas okupacji mieli udział w hitlerowskiej machinie Zagłady. Nazywał ich „Kapo, Mengele i oprawcami”.

12 października br. do Sądu Rejonowego w Gliwicach został skierowany akt oskarżenia przeciwko autorce wpisu, który zarzuca jej popełnienie przestępstwa z art. 55 Ustawy z 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

______________________________________

Podejmowane przez nas interwencje prawne są częścią projektu Antysemityzm w Polsce: definicja, monitorowanie, skuteczne przeciwdziałanie, realizowanego z dotacji programu Aktywni Obywatele Fundusz Krajowy finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszy EOG. 

Od listopada 2021 roku realizujemy projekt „Antysemityzm w Polsce: definicja, monitorowanie, skuteczne przeciwdziałanie”.

Jednym z głównych działań jest podejmowanie interwencji prawnych i obywatelskich dotyczących przestępstw z nienawiści. Głównym źródłem informacji o incydentach jest portal www.zglosnienawisc.otwarta.org

W ostatnim czasie dokonaliśmy modyfikacji portalu – dodaliśmy typy incydentów i możliwość wyboru tła, na jakim przestępstwo zostało popełnione. Wyodrębniliśmy również kategorię antysemickich przestępstw z nienawiści. Zachęcamy do korzystania z portalu i reagowania na nienawistne słowa i czyny pojawiające się w przestrzeni wirtualnej i realnej.

Poniżej krótka infografika przypominająca jak działa portal www.zglosnienawisc.otwarta.org

„Twoje odwrócenie głowy pomaga tym, którzy dopuszczają się zła.”
Marek Edelman
___________________________________

Od 23 lat Otwarta Rzeczpospolita przeciwdziała nienawiści w przestrzeni publicznej. Składamy zawiadomienia do prokuratury, skutecznie blokujemy koncerty grup nazirockowych, piętnujemy nienawistne głosy osób publicznych. Chcesz żyć w społeczności wolnej od uprzedzeń, szanującej drugiego człowieka, upominającej się o jego godność?

Przekaż 1% na wsparcie naszej działalności.

Możesz zrobić to na dwa sposoby:
Pierwszy z nich to samodzielne wypełnienie zeznania podatkowego i wpisanie w odpowiednią rubrykę naszego numeru KRS 0000123605.
Drugi sposób to skorzystanie ze strony podatki.gov.pl.
– Jeśli po raz pierwszy korzystamy z portalu i chcemy wesprzeć Otwartą Rzeczpospolitą musimy wpisać numer KRS 0000123605.
– Jeśli wspieramy ją ponownie musimy sprawdzić czy numer KRS jest poprawny.
– Możemy również dokonać zmiany wspieranej organizacji i zatwierdzić zmiany.

9 listopada w Międzynarodowym Dniu Walki z Faszyzmem i Antysemityzmem zainaugurowaliśmy projekt „ANTYSEMITYZM W POLSCE: DEFINICJA, MONITOROWANIE, SKUTECZNE PRZECIWDZIAŁANIE„. W konferencji prasowej udział wzięli: Paula Sawicka, Aleksandra Gliszczyńska-Grabias oraz Michał Bilewicz, reprezentujący Radę Programową Stowarzyszenia Otwarta Rzeczpospolita.

Transmisja: Przemysław Wiszniewski