2023/02/20

O „Jawnych kompletach” w „Polonistyce. Innowacjach”

W ostatnim numerze czasopisma „Polonistyka. Innowacje” ukazał się artykuł prof. Katarzyny Kuczyńskiej-Koschany pt. Koiné i kontr-koiné, solidarność i jej antonimy – rozważania nad kulturową wspólnotą uczniowsko-nauczycielską na przykładzie cyklu prelekcji polonistycznych Otwartej Rzeczpospolitej „JAWNE KOMPLETY – lektury oddelegowane, lektury orzekające inaczej”.

Członkini Zarządu Otwartej Rzeczpospolitej, pomysłodawczyni i koordynatorka tego projektu omawia go w szerokim kontekście kulturowym, między innymi w kontekście kategorii koiné, wspólnoty i solidarności.

W czasopiśmie ukazały się również teksty czterech, wygłoszonych w ramach cyklu, wykładów: Anny Czabanowskiej-Wróbel o Weselu St.Wyspiańskiego, Piotra Mitnzera o Pannach z Wilka J.Iwaszkiewicza, Joanny Roszak o Zdążyć przed Panem Bogiem H. Krall i Pawła Próchniaka o twórczości M. Świetlickiego.

Wszystkie wykłady można obejrzeć na kanale Otwartej Rzeczpospolitej w serwisie YouTube.

2022/05/25

Dziewiąty wykład z cyklu JAWNE KOMPLETY

JAWNE  KOMPLETY: lektury oddelegowane, lektury orzekające inaczej

26 V 2022: Anna Czabanowska-Wróbel o weselu w Weselu Stanisława Wyspiańskiego

Premiera o godz. 18:00 na kanale Otwartej Rzeczpospolitej w serwisie YouTube

Anna Czabanowska-Wróbel – prof. dr hab., badaczka literatury Młodej Polski, poezji współczesnej i literatury dziecięcej. Kieruje Katedrą Historii Literatury Pozytywizmu i Młodej Polski na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Ośrodkiem Badań Literatury Dziecięcej i Młodzieżowej UJ. Autorka książek: Baśń w literaturze Młodej Polski (1996); Dziecko. Symbol i zagadnienie antropologiczne w literaturze Młodej Polski (2003); Poszukiwanie blasku. O poezji Adama Zagajewskiego (2005); Złotnik i śpiewak. Poezja Leopolda Staffa i Bolesława Leśmiana w kręgu modernizmu (2009); Sprzeczne żywioły. Młoda Polska i okolice (2013), Utopia powtórzenia. Powtórzenie, podmiotowość, pamięć w literaturze modernizmu (2019). Redaktorka i współredaktorka wielu książek zbiorowych, między innymi o twórczości Staffa, Tetmajera, Micińskiego, Wyspiańskiego, Bursy, Zagajewskiego, Różyckiego, o czterech żywiołach w literaturze dziecięcej. Członkini Komitetu Nauk o Literaturze PAN, Komisji Historycznoliterackiej PAN w Krakowie, Okręgowego Komitetu Olimpiady Literatury i Języka Polskiego w Krakowie.

2022/04/26

Ósmy wykład z cyklu JAWNE KOMPLETY

JAWNE  KOMPLETY: lektury oddelegowane, lektury orzekające inaczej

28 IV 2022: Piotr Mitzner o Pannach z Wilka Jarosława Iwaszkiewicza

Premiera o godz. 18:00 na kanale Otwartej Rzeczpospolitej w serwisie YouTube

Piotr Mitzner (ur. 1955), poeta, biograf, edytor.  Ukończył Wydział Wiedzy o Teatrze PWST w Warszawie. Pracował w teatrach, w wydawnictwach niezależnych („Krąg”, „Karta”, „Spółka Poetów”) i w Muzeum Iwaszkiewiczów. Prowadził ośrodek kultury „Koło Podkowy”. W latach 1999-2021 był nauczycielem akademickim (UKSW),  a w latach 2000-2018 zastępcą redaktora naczelnego miesięcznika „Nowaja Polsza”. Jest członkiem Zarządu Polskiego PEN Clubu. 

Laureat Nagrody im. Edwarda Csató, Nagrody Craiga, Nagrody Literackiej Fundacji Kultury, Nagrody „Zeszytów Literackich” im. J. Czapskiego. Jest redaktorem serii „Biblioteka Zapomnianych Poetów”, wydawanej przez Ośrodek Brama Grodzka w Lublinie. Nominowany do nagród poetyckich: Silesiusa, Nike, Nagrody Literackiej m. st. Warszawy i Cogito. Laureat nagród Orfeusza (2020) i KOSA (2021).

W 2013 uzyskał stopień profesora nauk humanistycznych. Zajmuje się twórczością Jarosława Iwaszkiewicza, literaturą lat wojny i okupacji oraz emigracją polską i rosyjską.

Mieszka na warszawskiej Pradze.

2022/03/30

Siódmy wykład z cyklu JAWNE KOMPLETY

JAWNE  KOMPLETY: lektury oddelegowane, lektury orzekające inaczej

31 III 2022: Paweł Próchniak o wierszach Marcina Świetlickiego

Premiera o godz. 18:00 na kanale Otwartej Rzeczpospolitej w serwisie YouTube

Paweł Próchniak – literaturoznawca, antropolog literatury, krytyk literacki. W kręgu jego zainteresowań pozostaje twórczość pisarzy polskiego modernizmu (od przedpola Młodej Polski po współczesność), poezja XX wieku, literatura najnowsza oraz sztuka interpretacji. Zajmują go zagadnienia antropologii słowa, długiego trwania form literackich i powiązanych z nimi figur wyobraźni, przekształcenia dokonujące się w obrębie imaginarium nowoczesności, problematyka mitu i transgresji, egzystencjalny wymiar literatury oraz fundamentalna nieoczywistość związanego z nią sensu. 

2022/02/24

Szósty wykład z cyklu JAWNE KOMPLETY

JAWNE  KOMPLETY: lektury oddelegowane, lektury orzekające inaczej

24 II 2022: Przemysław Czapliński o Jądrze ciemności Josepha Conrada

Premiera o godz. 18:00 na kanale Otwartej Rzeczpospolitej w serwisie YouTube

Przemysław Czapliński – profesor zwyczajny, historyk literatury XX i XXI wieku, tłumacz; współtwórca Zakładu Antropologii Literatury (UAM Poznań) i Centrum Humanistyki Otwartej. Ostatnio opublikował: Polska do wymiany (2009), Resztki nowoczesności (2011), Poruszona mapa (2016), Literatura i jej natury. Przewodnik ekokrytyczny dla nauczycieli i uczniów szkół średnich (współautorzy: Joanna B. Bednarek, Dawid Gostyński, 2017). Redaktor tomów zbiorowych – m. in.: Nowa humanistyka: zajmowanie pozycji, negocjowanie autonomii (współredaktor: Ryszard Nycz; 2018), Prognozowanie teraźniejszości (współredaktor: Joanna B. Bednarek; 2018), O jeden las za daleko. Demokracja, kapitalizm i nieposłuszeństwo ekologiczne w Polsce (współredaktorzy: Joanna B. Bednarek, Dawid Gostyński; 2019), Tożsamość po pogromie. Świadectwa i interpretacje Marca ’68 (wespół z Aliną Molisak, Warszawa 2019), Znaki katastrofy, spacje ocalenia. O twórczości W.G. Sebalda (wespół z Katarzyną Kończal, Warszawa 2020). Przedmiot badań: literatura (polska) i problemy późnej nowoczesności. 

2022/01/25

Piąty wykład z cyklu JAWNE KOMPLETY

JAWNE  KOMPLETY: lektury oddelegowane, lektury orzekające inaczej

27 I 2022: Jacek Leociak o opowiadaniu Irit Amiel pt. Pożegnanie mojej martwej klasy z tomu Osmaleni

Premiera o godz. 18:00 na kanale Otwartej Rzeczpospolitej w serwisie YouTube.

Jacek Leociak – prof.dr hab., kierownik Zakładu Badań nad Literaturą Zagłady w Instytucie Badań Literackich PAN, członek Pracowni Poetyki Teoretycznej i Semiotyki Kultury IBL PAN, członek-założyciel Centrum Badań nad Zagładą Żydów przy IFiS PAN, redaktor rocznika „Zagłada Żydów. Studia i Materiały”. Razem z Barbarą Engelking przygotował koncepcję galerii „Zagłada” w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Pomysłodawca i współautor scenariusza wystawy czasowej „Tu Muranów” w Muzeum POLIN (czerwiec 2020 — marzec 2021). Opublikował: Tekst wobec Zagłady. O relacjach z getta warszawskiego (1997; przekład angielski 2004; II wyd. 2016; przekład niemiecki 2018). Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście, (wspólnie z Barbarą Engelking) 2001; przekład angielski 2009; II wyd. rozszerzone i poprawione 2013). Doświadczenia graniczne. Studia o dwudziestowiecznych formach reprezentacji (2009; przekład angielski 2018). Ratowanie. Opowieści Polaków i Żydów (2010; II wyd. 2018). Spojrzenia na Warszawskie getto (2011). Biografie ulic. O żydowskich ulicach Warszawy: od narodzin po Zagładę (2017). Młyny boże. Zapiski o Kościele i Zagładzie (2018, II wyd. 2021). Wieczne strapienie. O kłamstwie, historii i Kościele, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2020. Warszawski Trójkąt Zagłady (wspólnie z Zofią Waślicką-Żmijewską i Arturem Żmijewskim), Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2020. Opracował (razem z Martą Janczewską) i wstępem opatrzył Archiwum Ringelbluma. Antologia, Wrocław 2019, seria „Biblioteka Narodowa”.

2021/12/16

Czwarty wykład z cyklu JAWNE KOMPLETY

JAWNE  KOMPLETY: lektury oddelegowane, lektury orzekające inaczej

16 XII 2021: Ryszard Koziołek o Potopie Henryka Sienkiewicza

Premiera o godz. 18:00 na kanale Otwartej Rzeczpospolitej w serwisie YouTube.

Ryszard Koziołek – literaturoznawca, eseista, profesor w Instytucie Literaturoznawstwa Uniwersytetu Śląskiego, rektor Uniwersytetu Śląskiego na kadencję 2020 – 2024, dyrektor Śląskiego Festiwalu Nauki Katowice. W 2010 roku otrzymał Nagrodę Literacką Gdynia w kategorii „Eseistyka” za książkę Ciała Sienkiewicza. Studia o płci i przemocy. Członek jury Nagrody Literackiej Nike w latach 2012-2015. Stały współpracownik „Tygodnika Powszechnego”. W 2016 jego książka Dobrze się myśli literaturą została uhonorowana Śląskim Wawrzynem Literackim. W 2017 roku otrzymał Nagrodę im. Kazimierza Wyki za wybitne osiągnięcia w dziedzinie eseistyki oraz krytyki literackiej i artystycznej. Ostatnio wydał książkę Wiele tytułów (2019).

2021/11/24

Kolejny wykład z cyklu JAWNE KOMPLETY

JAWNE  KOMPLETY: lektury oddelegowane, lektury orzekające inaczej

25 XI 2021: Tomasz Mika o Bogurodzicy

Premiera o godz. 18:00 na kanale Otwartej Rzeczpospolitej w serwisie YouTube.

Tomasz Mika – profesor, członek-korespondent Polskiej Akademii Umiejętności, wiceprzewodniczący Komitetu Językoznawstwa PAN, przewodniczący Komisji Historii Języka KJ PAN. Zajmuje się polszczyzną średniowieczną, przede wszystkim jej składnią i stylem oraz metodologią badań historycznojęzykowych i edytorstwem tekstów dawnych. Jest autorem i współautorem licznych prac, wśród nich monografii o staropolskich tekstach Maryja, Jezus, Bóg w „Rozmyślaniu przemyskim”: o nazywaniu osób (2002), „Kazania świętokrzyskie” – od rękopisu do zrozumienia tekstu (2012) (Nagroda Prezesa Rady Ministrów za najlepszą habilitację) oraz o staropolskiej składni Składnia średniowiecznej polszczyzny. Część I: Konteksty – metody – tendencje (2015) (współautorzy: Zdzisława Krążyńska, Agnieszka Słoboda), Wyrażenia funkcyjne w średniowiecznej polszczyźnie z perspektywy składniowej. Wybrane problemy badawcze (2015) (współautor: A. Słoboda).

2021/10/27

Drugi wykład z cyklu JAWNE KOMPLETY

JAWNE  KOMPLETY: lektury oddelegowane, lektury orzekające inaczej

28 X 2021: Tomasz Żukowski o Medalionach Zofii Nałkowskiej

Premiera o godz. 18:00 na kanale Otwartej Rzeczpospolitej w serwisie YouTube.

Tomasz Żukowski (ur. 1969) – dr. hab. historyk literatury, profesor w Instytucie Badań Literackich PAN. Zajmuje się problemami dyskursu publicznego w Polsce; interesuje się funkcjami obrazów Żyda i ich rolą w definiowaniu polskiej tożsamości oraz narracjami o PRL-u i komunizmie po roku ’89. W latach 2002-2004 koordynował program badania podręczników gimnazjalnych pod kątem obrazu mniejszości etnicznych, religijnych i seksualnych realizowany w Stowarzyszeniu „Otwarta Rzeczpospolita”. Autor książek Obrazy Chrystusa w twórczości Aleksandra Wata i Tadeusza Różewicza (2014), Przemoc filosemicka?, (z Elżbietą Janicką; 2016), Wielki retusz. Jak zapomnieliśmy, że Polacy zabijali Żydów (2018), Pod presją. Co mówią o Zagładzie ci, którym odbieramy głos (2021); współautor i redaktor 12 tomów zbiorowych, m.in. Zagłada w Medalionach Zofii Nałkowskiej. Tekst i konteksty (2016), Debaty po roku 1989. Literatura w procesach komunikacji. W stronę nowej syntezy (2) (2017) i Opowieść o niewinności. Kategoria świadka Zagłady w kulturze polskiej (1942-2015) (2018), Lata czterdzieste. Początki polskiej opowieści o Zagładzie (2019). Uprawia publicystykę społeczną i polityczną. Publikował w „Gazecie Wyborczej”, „Przeglądzie”, „Przekroju”.

2021/09/29

Pierwszy wykład z cyklu JAWNE KOMPLETY

JAWNE  KOMPLETY: lektury oddelegowane, lektury orzekające inaczej

30 IX 2021: Czytać bez granicJoanna Roszak o Zdążyć przed Panem Bogiem Hanny Krall

Premiera o godz. 18:00 na kanale Otwartej Rzeczpospolitej w serwisie YouTube.

Joanna Roszak – dr habilitowana, profesorka w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, poetka (m.in. Tego dnia, Przyszli niedokonani, Ploso). Ostatnio wydała książki: Miejsce i imię. Poeci niemieckojęzyczni żydowskiego pochodzenia (2014), Słyszysz synagoga. Wychodząc spod poznańskiej synagogi przy Wronieckiej (2015) oraz Żuraw z origami. Opowieść o Józefie Rotblacie (2019). Zredagowała m.in. monografie poświęcone: F. Pessoi, I. Bachmann, P. Celanowi, M. Świetlickiemu, N. Sachs, P. Matywieckiemu, musicalom. Współfundatorka i wiceprezeska Fundacji Józefa Rotblata. Nauczycielka dyplomowana. Uczy języka polskiego i filozofii w Ogólnokształcącej Szkole Baletowej im. Olgi Sławskiej-Lipczyńskiej w Poznaniu. Propagatorka edukowania na rzecz pokoju.

2021/09/24

JAWNE KOMPLETY: lektury oddelegowane, lektury orzekające inaczej

JAWNE  KOMPLETY: lektury oddelegowane, lektury orzekające inaczej

[cykl dziesięciu wykładów polonistycznych pod egidą Otwartej Rzeczpospolitej]

[wrzesień 2021- czerwiec 2022]

[premiery: godz. 18.00-19.30, kanał YouTube OR]

Chcielibyśmy zaprosić Państwa, Uczennice i Uczniów, Nauczycielki i Nauczycieli, do wysłuchania online cyklu dziecięciu wykładów o lekturach, które zniknęły z kanonu szkolnego bądź trwają w stadium niedoczytania.

Wykłady – jeden w miesiącu, zawsze w ostatnim jego tygodniu – wygłoszą wybitni poloniści i polonistki, czynni nauczyciele szkolni i akademiccy. Każdy wykład będzie miał rozmiar prelekcji  akademickiej (90 minut) i będzie dotyczył jednej lektury, swobodnie wybranej przez wykładowcę / wykładowczynię.