Wszystkie etapy realizacji projektu „Społeczeństwo na rzecz tolerancji„, stworzenie i codzienna obsługa portalu www.zglosnienawisc.otwarta.org, podejmowanie interwencji, prowadzenie warsztatów i praca nad Przewodnikiem dla organów ścigania byłyby niemożliwe bez otwarcia się na drugiego człowieka. Mam tu na myśli zarówno współpracę z osobami zgłaszającymi (często anonimowo) incydenty na portal www.zglosnienawisc.otwarta.org, jak i z naszymi kolegami i koleżankami z innych organizacji i stowarzyszeń, z autorami i autorkami ekspertyz oraz tekstów zamieszczonych w Przewodniku. Wszystkich ich podziwiam i serdecznie dziękuję za współpracę i dzielenie się doświadczeniami. Ogromny upór, cierpliwość i dobrą wolę w realizacji trudnych celów projektu wykazały przede wszystkim osoby, które pracowały ze mną na co dzień: Katarzyna Strzałkowska (koordynatorka ds. interwencji), Damian Wutke (koordynator ds. monitoringu), prowadząca biuro Stowarzyszenia Otwarta Rzeczpospolita niezastąpiona Magdalena Grudzińska, wspaniały Dariusz Paczkowski i inni działacze z partnerskiej Fundacji KLAMRA, a także wspomagający nas członkowie Zarządu Stowarzyszenia, w szczególności Prezes Stowarzyszenia Marek Gumkowski. Za tę otwartość – nie tylko wyrażaną w hasłach i zamierzeniach, ale i w działaniu oraz postawach – dziękuję z całego serca. Projekt „Społeczeństwo na rzecz tolerancji” realizowany był w ramach programu Obywatele dla Demokracji finansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (tzw. Fundusze EOG). Operatorem projektów realizowanych w ramach programu jest Fundacja im. Stefana Batorego, której pracowniczkom i pracownikom – w szczególności opiekunce naszego projektu, pani Magdalenie Pocheć oraz dyrektorce programu „Obywatele dla demokracji”, pani Annie Rozickiej – serdecznie dziękujemy za profesjonalne wsparcie, opiekę i współpracę.

W znaczeniu słowa „otwartość” odnajdujemy domyślny sens wskazujący na obecność drugiego człowieka – niezależnie od jego wyznania, pochodzenia etnicznego, płci czy orientacji seksualnej. Słowa takie, jak „otwartość”, „tolerancja”, „wielokulturowość”, „wolność”, pozostają jedynie hasłami, jeśli nie są wyrażone w działaniu. Celem projektu „Społeczeństwo na rzecz tolerancji” realizowanego przez Stowarzyszenie przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii Otwarta Rzeczpospolita od września 2014 r. do kwietnia 2016 r., było upowszechnianie idei i usprawnienie działań realizowanych od 1999 roku przez Stowarzyszenie, a więc przede wszystkim zwalczanie wszelkich form rasizmu, antysemityzmu, ksenofobii i innych postaw godzących w godność człowieka. W obliczu wzrastającej obecności mowy nienawiści i agresji powodowanej rasizmem, antysemityzmem, ksenofobią i innymi rodzajami nietolerancji, uznaliśmy za konieczne podjęcie działań, które piętnowałyby to zjawisko i uświadamiały zarówno obywateli/lki, jak i organy ścigania co do jego wysokiej szkodliwości społecznej i moralnej.

Środkiem do osiągnięcia tych celów były poszczególne etapy projektu (każdy punkt jest zlinkowany ze szczegółowym opisem danego etapu):
1. stworzenie i obsługa portalu www.zglosnienawisc.otwarta.org;
2.  monitoring mowy i czynów nienawiści;
3. upowszechnianie wiedzy związanej z tematyką projektu poprzez prowadzenie otwartych debat i warsztatów;
4. prowadzenie interwencji prawnych i społecznych;
5. opracowanie, wydrukowanie i dystrybucja publikacji zbiorowej pt. Przewodnik dla organów ścigania. Formy dyskryminacji i metody jej zwalczania;
6. zlecenie opracowania 30 ekspertyz prawnych, językowych i socjologicznych w oparciu o informacje zebrane na portalu www.zglosnienawisc.otwarta.org.
7) sieciowanie się z innymi organizacjami działającymi w zakresie zwalczania dyskryminacji i współpraca z Partnerem – Fundacją Klamra.

Zapraszamy do zapoznaniem się ze szczegółowym opisem każdego z etapów poniżej. Pełne sprawozdanie merytoryczne dot. projektu: SPRAWOZDANIE KOŃCOWE z projektu Społeczeństwo na rzecz tolerancji IX.2014-IV.2016 K.Marcinkowska

Paula Sawicka, wieloletnia prezeska Otwartej Rzeczpospolitej a obecnie członkini Rady Programowej, była gościnią „Sterniczek” Roberta Kowalskiego.  Komentując obecną sytuację zwróciła uwagę na potrzebę aktywizowania ludzi do tego, aby mówili „to jest złe i mi się nie podoba” i reagowali na nienawiść, która nas zalewa. Mówiła również o działalności naszego Stowarzyszenia, które za pośrednictwem portalu „Zgłoś nienawiść” monitoruje przypadki mowy nienawiści. – To jest nasz bardzo poważny problem, bolączka społeczna, że nie reagujemy. Dlatego też założyliśmy portal „Zgłoś nienawiść”, na którym każdy może bezpiecznie, bez narażania się na przykrości, zgłosić tego rodzaju rzecz – mówiła w „Sterniczkach” Sawicka.

Udostępniamy trzydziestą ekspertyzę prawną – ostatnią zleconą w ramach opracowywania merytorycznego informacji zawartych na portalu www.zglosnienawisc.otwarta.org. Ekspertyza dotyczy
znieważenia ze względów etnicznych i jest analizą następujących incydentów zgłoszonych za pośrednictwem portalu:
http://www.zglosnienawisc.otwarta.org/incydent/211
http://www.zglosnienawisc.otwarta.org/incydent/212
http://www.zglosnienawisc.otwarta.org/incydent/213
http://www.zglosnienawisc.otwarta.org/incydent/215

Autorem ekspertyzy jest pan dr Michał Urbańczyk, wykładowca Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Ekspertyza dostępna jest tutaj: 30 ekspertyza prawna dot. znieważenia ze wzg. etnicznych, M. Urbańczyk

Zapraszamy do zapoznania się ze wszystkimi ekspertyzami. Ekspertyzy powstały w ramach projektu „Społeczeństwo na rzecz tolerancji” realizowanego w ramach programu Obywatele dla Demokracji finansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Udostępniamy dwie ekspertyzy prawne (nr 28, nr 29) autorstwa mec. Karoliny Jankowskiej zlecone w ramach opracowywania merytorycznego informacji zawartych na portalu www.zglosnienawisc.otwarta.org. Ekspertyzy dotyczą: (28) antysemickiej mowy nienawiści oraz (29) granic swobody wypowiedzi wobec ochrony osób z niepełnosprawnościami.
Ekspertyzy (w PDF) dostępne są na portalu www.zglosnienawisc.otwarta.org oraz poniżej.
ekspertyza 28, dot. antysemickiej mowy nienawiści, I 71 15, K. Jankowska
ekspertyza 29, dot. granic swobody wypowiedzi wobec ochrony osób z niepełnosprawnościami, IP 56 15, IP 5 15, K. Jankowska

Udostępniamy nową, dwudziestą szóstą ekspertyzę zleconą w ramach opracowywania merytorycznego informacji zawartych na portalu www.zglosnienawisc.otwarta.org. Ekspertyza dotyczy odpowiedzialności administratorów stron internetowych za treści stanowiące mowę nienawiści publikowane przez użytkowników i jest autorstwa Doroty Głowackiej, prawniczki działającej w Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka w Obserwatorium Wolności Mediów w Polsce. W ramach projektu przygotowała ona także ekspertyzę dot. mowy nienawiści w utworach muzycznych.
Ekspertyzy (w PDF) dostępne są na portalu www.zglosnienawisc.otwarta.org oraz poniżej.
ekspertyza 27 dot. odpowiedzialności adm. stron internet., IP 219 16, D. Głowacka

W ramach sprawozdania z projektu „Społeczeństwo na rzecz tolerancji” realizowanego przez zespół Otwartej od września 2014 r., udostępniamy wnioski z pracy Koordynatorów ds. monitoringu dotyczące zarówno konieczności dalszego prowadzenia monitoringu, jak i dynamiki zjawisk monitorowanych. Możemy stwierdzić, że monitorowanie przejawów mowy i czynów nienawiści, ale też pozytywnych odpowiedzi na te zjawiska, jest potrzebne zarówno członkom Stowarzyszenia, jak i odbiorcom naszych działań. Umożliwia kompleksowy wgląd w nastroje społeczne, reakcję (w postaci interwencji prawnych i społecznych) na zidentyfikowane w ramach monitoringu problemy, czy wreszcie wstępną analizę poziomu dyskusji publicznej. Dla odbiorców, tj. osób korzystających z zakładki „monitoring” na stronie internetowej www.otwarta.org, stanowi on pewnego rodzaju kronikę wydarzeń – zarówno negatywnych, jak i pozytywnych związanych z tematem projektu. Całościowy opis dynamiki zjawisk monitorowanych wymagałby oczywiście dogłębnych analiz – poniżej przedstawimy jedynie obserwacje i wnioski z pracy Koordynatora ds. monitoringu.

Udostępniamy cztery nowe ekspertyzy prawne zlecone w ramach opracowywania merytorycznego informacji zawartych na portalu www.zglosnienawisc.otwarta.org. Ekspertyzy dotyczą:
(23) nawoływania do eksterminacji osób homoseksualnych (autorka: Karolina Kudyba)
(24) pochwalania i nawoływania do przestępstwa wobec kobiet (autorka: Zuzanna Warso)
(25) Znamienia artystyczności jako okoliczności wpływającej na prawną kwalifikację czynu – kontekst mowy nienawiści (autor: Jakub Dąbrowski)
(26) dot. antysemickiego wpisu internetowego, IP 264 16, (autorki: A.Demenko, A.Orfin)
Ekspertyzy (w PDF) dostępne są na portalu www.zglosnienawisc.otwarta.org oraz poniżej.

Udostępniamy kolejną, dwudziestą drugą ekspertyzę prawną zleconą w ramach opracowywania merytorycznego informacji zawartych na portalu www.zglosnienawisc.otwarta.org. Ekspertyza dotyczy (22)  prawnokarnej kwalifikacji zachowania kibiców piłkarskich, A. Demenko http://zglosnienawisc.otwarta.org/incydent/724 (opinia w przedmiocie prawnokarnej kwalifikacji zachowania kibiców piłkarskich polegającego na umieszczeniu na trybunach stadionu podczas meczu transparentu z hasłem „A na drzewach zamiast liści będą wisieć komuniści”). Ekspertyza dostępna  jest tutaj: ekspertyza 22 dot. zachowania kibiców, IP 46 15, A. Demenko

Zapraszamy do zapoznania się z wszystkimi ekspertyzami: http://www.zglosnienawisc.otwarta.org/poradnik-obywatela. Ekspertyzy powstały w ramach projektu „Społeczeństwo na rzecz tolerancji” realizowanego w ramach programu Obywatele dla Demokracji finansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Udostępniamy kolejną, dwudziestą pierwszą ekspertyzę prawną zleconą w ramach opracowywania merytorycznego informacji zawartych na portalu www.zglosnienawisc.otwarta.org. Ekspertyza dotyczy (21) propagowania ustroju nazistowskiego, D. Błaszak http://www.zglosnienawisc.otwarta.org/incydent/1902
(post ze zdjęciem bramy obozu koncentracyjnego w Auschwitz, na której zamiast napisu Arbeit macht freit umieszczony został tekst Refugees Welcome wraz  z nienawistnym komentarzem. Ekspertyza dostępna  jest tutaj: ekspertyza 21 dot. art.256 k.k., IP 262 16, D.Błaszak

Zapraszamy do zapoznania się z wszystkimi ekspertyzami: http://www.zglosnienawisc.otwarta.org/poradnik-obywatela. Ekspertyzy powstały w ramach projektu „Społeczeństwo na rzecz tolerancji” realizowanego w ramach programu Obywatele dla Demokracji finansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Udostępniamy dwudziestą ekspertyzę prawną zleconą w ramach opracowywania merytorycznego informacji zawartych na portalu www.zglosnienawisc.otwarta.org. Ekspertyza dotyczy propagowania ustroju nazistowskiego  w oparciu o incydenty opisane na portalu. Autorem ekspertyzy jest pan dr Michał Urbańczyk, wykładowca Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Ekspertyza dostępna jest tutaj: ekspertyza 20 dot. propagowania ustroju nazistowskiego, IP 51 15, IP 128 16, IP 43 15, M.Urbańczyk Zapraszamy do zapoznania się ze wszystkimi ekspertyzami. Ekspertyzy powstały w ramach projektu „Społeczeństwo na rzecz tolerancji” realizowanego w ramach programu Obywatele dla Demokracji finansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

14 marca 2016 roku wystosowaliśmy list do Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji oraz Rady Etyki Mediów, w którym prosimy o zdecydowaną reakcję na wpis Filipa Rdesińskiego. Dyrektor poznańskiego Radia Merkury umieścił na swoim profilu zdjęcie hitlerowskich żołnierzy opatrując je podpisem „Komitet Obrony Demokracji w akcji”. Uważamy, że taki sposób wyrażania opinii stoi w sprzeczności z etyką dziennikarską, a także budzi wątpliwości prawne i moralne.

W dniu 1.03.2016 w Liceum Ogólnokształcącym im. Stanisława Małachowskiego w Płocku odbyła się uroczystość ku czci Żołnierzy Wyklętych. Na zaproszenie dyrektor szkoły pani Katarzyny Góralskiej pojawili się na niej przedstawiciele Obozu Narodowo-Radykalnego „z falangą na ramieniu i ryngrafem na piersi”, a ich przemówienie utrzymane było w duchu nacjonalistycznym. Obecność organizacji ksenofobicznej, rasistowskiej, antysemickiej i homofobicznej w szkole publicznej stoi w jawnej sprzeczności z edukacją równościową i antydyskryminacyjną, do jakiej szkoła jest zobowiązana.

W dniu wczorajszym (14.03.2016), po otrzymaniu informacji o tym niepokojącym zdarzeniu, przedstawiciel OR odbył rozmowę telefoniczną z przedstawicielem Mazowieckiego Kuratorium Oświaty. Wysłaliśmy również list do Kuratorium, w którym protestujemy przeciwko obecności skrajnych grup w szkołach publicznych, a także prosimy o kompleksowe  przyjrzenie się sprawie i wyciągnięcie konsekwencji w stosunku do osób za to odpowiedzialnych.

Udostępniamy osiemnastą ekspertyzę prawną zleconą w ramach opracowywania merytorycznego informacji zawartych na portalu www.zglosnienawisc.otwarta.org. Ekspertyza dotyczy publicznego nawoływania do nienawiści na tle różnic narodowościowych  w oparciu o incydent opisany na portalu, zgłoszony do prokuratury przez Stowarzyszenie Otwarta Rzeczpospolita 10 lutego 2016 r. Autorką ekspertyzy jest pani Karolina Kudyba, prawniczka, psycholożka i trenerka antydyskryminacyjna. Ekspertyza dostępna jest tutaj: ekspertyza 18 dot. publicznego nawoływania do nienawiści na tle różnic narodowościowych – incydent I 127 15 K.Kudyba

Zapraszamy do zapoznania się z wszystkimi ekspertyzami: http://www.zglosnienawisc.otwarta.org/poradnik-obywatela. Ekspertyzy powstały w ramach projektu „Społeczeństwo na rzecz tolerancji” realizowanego w ramach programu Obywatele dla Demokracji finansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Udostępniamy siedemnastą ekspertyzę prawną zleconą w ramach opracowywania merytorycznego informacji zawartych na portalu www.zglosnienawisc.otwarta.org. Ekspertyza dotyczy mowy nienawiści w utworach muzycznych, w oparciu o incydent opisany na portalu, zgłoszony do prokuratury przez Stowarzyszenie Otwarta Rzeczpospolita 12 listopada 2014 r. Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa dotyczyło zamieszczenia na profilu „Narodowa Dębica” w portalu społecznościowym Facebook antysemickiej piosenki „Żydowska Batalia” zespołu Honor. Autorką ekspertyzy jest pani Dorota Głowacka, prawniczka działająca w Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka w Obserwatorium Wolności Mediów w Polsce. Ekspertyza dostępna jest tutaj: ekspertyza 17 dot. mowy nienawiści w utworach muzycznych, D.Głowacka

Polecamy też dostępną on-line publikację wydaną przez Helsińską Fundacją Praw Człowieka, pt. Wolność artystyczna. Praktyczny przewodnik autorstwa Dominiki Bychawskiej-Siniarskiej i Doroty Głowackiej.

Udostępniamy dwie kolejne ekspertyzy prawne zlecone w ramach opracowywania merytorycznego informacji zawartych na portalu www.zglosnienawisc.otwarta.org. Ekspertyzy dotyczą:
– (15) możliwości kwalifikacji prawnej zdarzenia jako wypełniającego znamiona czynu określonego w art. 256, K.Kudyba
http://zglosnienawisc.otwarta.org/incydent/1622

– (16) sprzedaży koszulek nazistowskich na Allegro, D.Błaszak
http://www.zglosnienawisc.otwarta.org/incydent/1422

Dzielimy się tekstem przesłanym nam z Katedry Doktryn Polityczno-Prawnych i Filozofii, Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, dotyczącym przydatności dydaktycznej portalu www.zglosnienawisc.otwarta.org. „Portal www.zglosnienawisc.otwarta.org jest doskonałym narzędziem dydaktycznym, pomocnym w procesie nauczania prawa. Po pierwsze zebrane tam incydenty stanowią bazę danych, na podstawie których z łatwością można opracować kazusy dla studentów prawa. Ze względu na ich różnorodność ułatwia to przekazanie wiedzy dotyczącej poszczególnych znamion przestępstwa. Ponadto są to kazusy aktualne, dotyczące bieżących wydarzeń, a co za tym idzie – bardziej atrakcyjne dla studenta niż standardowe kazusy książkowe. Ponieważ baza incydentów jest dostępna online, każdy student ma do niej stały dostęp.

Udostępniamy trzy kolejne ekspertyzy prawne zlecone w ramach opracowywania merytorycznego informacji zawartych na portalu www.zglosnienawisc.otwarta.org. Ekspertyzy dotyczą: publicznego propagowania faszystowskiego lub innego ustroju totalitarnego,
http://zglosnienawisc.otwarta.org/incydent/1393
http://zglosnienawisc.otwarta.org/incydent/1394
publicznego znieważenia grupy ludności z powodu dyskryminacyjnego,
http://zglosnienawisc.otwarta.org/incydent/729
publicznego nawoływania do nienawiści na tle różnic narodowościowych,
http://zglosnienawisc.otwarta.org/incydent/1616

Autorką ekspertyz jest pani Karolina Kudyba, prawniczka, psycholożka i trenerka antydyskryminacyjna.

„Być może też inni zrozumieją, że zanim cokolwiek się napisze, trzeba dwa razy przemyśleć i nie kierować się emocjami lecz zdrowym rozsądkiem”. Dostaliśmy już kolejny list od jednej z osób, której nienawistny komentarz zamieszczony na facebooku i wysłany za pośrednictwem www.zglosnienawisc.otwarta.org zgłosiliśmy do prokuratury. Podajemy go – za zgodą autora – do wiadomości publicznej.

„Szanowny Panie Prezesie! W związku z zaistniałą sytuacją, czyli moim niestosownym wpisem na facebooku w sprawie „publicznego nawoływania do nienawiści na tle różnic narodowościowych”, chciałbym bardzo serdecznie, z całą powagą i skruchą przeprosić Wszystkich, których mój wpis dotknął i uraził. Sytuacja i emocje, które mnie naszły podczas oglądania tego filmiku (wyobraziłem sobie w tym momencie moich Rodziców i Dziadków, którzy byliby potraktowani tak brutalnie), spowodowały, że nie zapanowałem nad słowami i wyzwiskami, które umieściłem na portalu facebook.

Na dwa miesiące od przekazania 720 egzemplarzy Przewodników dla organów ścigania „Formy dyskryminacji i metody ich zwalczania” do jedenastu prokuratur apelacyjnych w całej Polsce, na prośbę koordynatorki projektu uzyskaliśmy pismo od prokuratorów dotyczące informacji zwrotnych i uwag na temat przydatności publikacji. W oparciu o korespondencję z prokuratorami z całej Polski, dostaliśmy m.in. następujące informacje:
1. „Przewodnik…” został pozytywnie oceniony przez prokuratorów apelacji szczecińskiej. „Tematyka w niej zawarta może być pomocna przy prowadzeniu i nadzorowaniu postępowań z nienawiści. Zwłaszcza podkreślić należy przydatność zagadnień omówionych w Części 2 publikacji „Charakterystyki przestępstw motywowanych nienawiścią wobec pięciu grup mniejszościowych”. Zawierają one szereg cennych definicji i przybliżają specyfikę przestępstw motywowanych uprzedzeniami rasowymi i etnicznymi. Również cenne jest przedstawienie w Części 1 wydawnictwa najpopularniejszych symboli wykorzystywanych do szerzenia mowy nienawiści”.

We wrześniu 2015 r. zgłoszono Otwartej za pośrednictwem formularza na portalu www.zglosnienawisc.otwarta.org nienawistny komentarz dotyczący uchodźców z Syrii, zamieszczony na Facebooku. Otwarta Rzeczpospolita zawiadomiła prokuraturę o możliwości popełnienia przestępstwa ściganego z urzędu –   28 września 2015 r. wszczęto dochodzenie o przestępstwo określone w art. 256§1 kodeksu karnego. Autorka wpisu, 30-letnia bezrobotna z Lublina, z zawodu pracownik socjalny, postanowiła dobrowolnie poddać się karze. Wniosek w tej sprawie wpłynął do sądu w styczniu 2016 r. Kobieta proponuje dla siebie dwa miesiące więzienia w zawieszeniu oraz 800 zł grzywny. Ostateczna decyzja w tej sprawie należy do sądu. Całość sprawy została opisana w Lubelskim Dzienniku Wschodnim oraz jest do wglądu pod linkiem: http://zglosnienawisc.otwarta.org/incydent/1006

Podlaski Kurator Oświaty odpowiedział na nasz list z 12 listopada, w którym wyraziliśmy zaniepokojenie w związku z sytuacją, która miała miejsce w białostockim Zespole Szkół nr 3. Nauczyciel fizyki z tamtejszego gimnazjum treścią zadania uczynił pytanie: „Oblicz ilu uchodźców trzeba zepchnąć z tratwy aby dopłynąć do celu”. Szef białostockiego Kuratorium zapewnia w nim, że Kuratorium dokłada wszelkich starań, aby uczniowie i nauczyciele byli zaznajamiani z kulturą przybywających do Białegostoku tak, aby nie powodować napięć na tle zróżnicowania kulturowego.

Sprawa nienawistnego graffiti „White Power Fabulaz”, które pojawiło się w Zielonej Górze na początku października, ma nareszcie swój pozytywny finał. Po interwencjach, które podejmowaliśmy zgłaszając sprawę zielonogórskiej policji oraz prezydentowi miasta, Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej – Zarząd Wspólnot Mieszkaniowych nr 2 w Zielonej Górze poinformował nas, że ściana elewacji budynku zostanie zamalowana.

Więcej o naszej interwencji (zawiadomienie oraz list do prezydenta miasta) na portalu www.zglosnienawisc.otwarta.org