Wydawnictwo Sonia Draga/Post Factum

oraz

Rada Programowa

Stowarzyszenia przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii Otwarta Rzeczpospolita

zapraszają na

debatę poświęconą relacjom polsko-żydowskim.

Pretekstem do rozmowy jest premiera książki Jacka Tacika „Jak nie lubić Żyda?”.

W dyskusji udział wezmą:
Paula Sawicka, Michał Bilewicz, Jan Grabowski.

5 czerwca 2023 r., godz. 18:00

Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, ul. Dobra 56/66, sala 256

17 maja 1990 roku Światowa Organizacja Zdrowia usunęła homoseksualizm z Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób. Na pamiątkę tego wydarzenia obchodzimy dzisiaj Międzynarodowy Dzień Przeciw Homofobii, Transfobii i Bifobii.

Jest to kolejna okazja, aby głośno przypomnieć, że prawa osób LGBT to prawa człowieka, o które nadal trzeba walczyć.

Muzeum Warszawy, warszawski Klub Inteligencji Katolickiej, Europejska Sieć Przeciwko Rasizmowi oraz węgierska ANGA zapraszają na pokaz filmu „Some of the Others” w reżyserii Tyagi Pallava.

W tym roku z okazji Światowego Dnia Różnorodności Kulturowej Centrum Wielokulturowe przy ul. Jagiellońskiej 54 w Warszawie przygotowało wydarzenie pełne atrakcji, tolerancji i sąsiedzkiej integracji!

Program wydarzenia:
od 12:00 do 14:00 – animacje plenerowe dla dzieci i dorosłych, poczęstunek i wspólne piknikowanie, stoiska instytucji pozarządowych
12:00 – powitanie gości i przedstawienie aktywności
12:15 – panel „Wielokulturowość w Warszawie” prowadzi Małgorzata Sójka. Wśród panelistów przedstawiciele Muzeum Polin, Instytutu Dialogu Dunaj, Fundacji Inicjatywa Dom Otwarty oraz Nastawieni na Rozwój.
12:45 – Quiz z nagrodami „Śladami wielokulturowej Warszawy”
13:15 – wspólne warsztaty Hatha Jogi poprowadzi Ruslana Alekseeva
13:45 – rozmowa „Jak wielojęzyczność i nauka obcych języków wpływa na mózg?”
14:00 – pokaz filmu „RAFIKI” reż. Wanuri Kahiu oraz rozmowa po filmie przygotowane przez AfryKamera.

Wydarzenie na Facebooku

Polski PEN Club zaprasza na kolejne wydarzenie w cyklu “Gościnna Warszawa – literatura białoruska”:

BIAŁORUSCY WYDAWCY W CZASACH POGROMU 

spotkanie z Andrejem Januszkiewiczem i Pawłem Barkouskim

prowadzenie: Beata Stasińska

poniedziałek 15 maja, godz. 18.00

w auli Domu Literatury w Warszawie (Krakowskie Przedmieście 87/89).

Spotkanie odbędzie się w języku białoruskim i polskim. Transmisja odbędzie się na facebookowej stronie Polskiego PEN Clubu, nagranie zostanie udostępnione na kanale YouTube Polskiego PEN Clubu.

Z najwyższym niepokojem obserwujemy nasilanie się procesu niszczenia przez Prawo i Sprawiedliwość i pozostałe ugrupowania wchodzące w skład koalicji rządzącej podstaw ładu demokratycznego.
Trzy najnowsze przykłady, świadczące o tej tendencji to:

– projekt ustawy o państwowej komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007-2022,

– forsowane przez rządzących – w roku wyborczym – zmian w ordynacji wyborczej, zapowiedziana przez Ministra Edukacji i Nauki Przemysława Czarnka decyzja dotycząca ograniczenia finansowania Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.

Zabiegi te w błyskawicznym tempie zbliżają nasze państwo do państw autorytarnych. Pierwszy daje władzę wykluczania ze wspólnoty obywateli organowi, który nie jest sądem. Drugi jest kolejnym krokiem podjętym w celu ograniczenia równości wyborów. Trzeci oznacza przywrócenie politycznej
cenzury badań naukowych.

Oceniamy podjęte przez rządzących działania jako następny etap procesu, który zmierza do zlikwidowania i n s t y t u c j o n a l n y c h gwarancji swobód obywatelskich i demokracji.

Pragniemy przypomnieć rządzącym, że instytucje publiczne nie są ich własnością. Lekceważący stosunek rządzących do porządku instytucjonalnego jest świadectwem ignorowania praw społeczeństwa i działaniem na jego szkodę. Skazuje je bowiem na permanentną niepewność i pozbawia narzędzi oddolnego wpływu na rzeczywistość.

Apelujemy do rządzących o natychmiastowe:

– zaprzestanie prac nad projektem ustawy o speckomisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej,

– zaniechanie działań, zmieniających prawo wyborcze w przededniu wyborów oraz przywrócenie obowiązujących do czasu ostatniej nowelizacji zasad liczenia głosów (w tym zagranicznych), o przywrócenie uprawnień do głosowania korespondencyjnego w dotychczasowym zakresie oraz o zapewnienie elementarnej bezstronności mediów publicznych,

– zaprzestanie dyskredytowania badaczy i kierowania gróźb ograniczenia finansowania Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.

Polski PEN Club stanowczo sprzeciwia się atakom wysokich urzędników państwowych na prof. Barbarę Engelking w związku z jej niedawną wypowiedzią na temat stosunku Polaków do Żydów podczas II wojny światowej. Napaści prominentnych przedstawicieli rządu, w tym premiera, na prof. Engelking uderzają nie tylko w nią osobiście, ale też w wolność słowa, wolność badań naukowych i w relacje polsko-żydowskie oparte nie na mitach, ale na prawdzie.

To niestety nie pierwszy taki publiczny atak. Kiedy po wydaniu książki „Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski” wytoczono prof. Engelking proces o zniesławienie, protestowaliśmy przeciwko próbom sądowego nękania i zastraszania badaczy Zagłady opisujących ciemne karty polskiej historii. Pisaliśmy wtedy: „nie chodzi tu o historyczną prawdę o Zagładzie, lecz o mitomanię narodową. To obrona fikcji, a nie «dobrego imienia» Polski, którą obrona ta i hańbi, i ośmiesza”.

Wszelkie wyniki badań naukowych podlegają krytyce, ale krytyka taka ma swoją metodologię i winna toczyć się w sposób rzetelny i powszechnie przyjęty w nauce. Rzeczą godną potępienia są natomiast populistyczne występy polityków, którzy dają sobie prawo do odrzucania ustaleń naukowych i próbują samozwańczo decydować, co jest, a co nie jest prawdą historyczną.

29 kwietnia 2023 roku

W Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN otwarto wystawę „Wokół nas morze ognia. Losy żydowskich cywilów podczas powstania w getcie warszawskim„. To pierwsza wystawa o powstaniu w getcie warszawskim przedstawiona z perspektywy cywilów. Podczas powstania zeszli oni do bunkrów i kryjówek, sprzeciwili się Niemcom i narzuconemu przez nich systemowi mordowania bezbronnych w obozach zagłady. Zamiast stawić się do transportu, ukrywali się. Ich cichy opór był tak samo ważny, jak ten z bronią w ręku.

Wystawę można oglądać od 18 kwietnia 2023 roku do 8 stycznia 2024 roku.

W trakcie jej otwarcia Piotr Wiślicki, Przewodniczący Zarządu Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny, mówił m. in.:

Gdy dwa lata temu kuratorzy rozpoczynali prace nad koncepcją, ich celem było zwrócenie uwagi na cierpienie i dramat ludzi.  Niestety w zeszłym roku putinowska Rosja przywołała demony wojny. Znów w Europie znaleźli się ludzie, którzy ukrywają się w piwnicach i ziemiankach przed bestiami, chcącymi jedynie niszczyć, rabować, gwałcić i mordować.  

Oni walczą o przetrwanie, Walczą o godność. Dziś dzięki przekazowi telewizyjnemu na własne oczy możemy zobaczyć cierpienie niewinnych.

Ciągle jest powtarzane hasło „Nigdy Więcej”. To hasło, to tylko naiwne życzenie. Ciągle jest więcej i niestety coraz częściej. Zło dzieje się wszędzie, w niezliczonych zakątkach naszego globu.

Apeluję do Wszystkich, aby czcząc pamięć Żydów, zamordowanych w czasie powstania w getcie, pamiętać o ludziach dziś ukrywających się w piwnicach i ziemiankach w Ukrainie, w Syrii, w Jemenie i wielu innych miejscach. W miejscach, które są czasem bliżej niż myślimy. Dokładnie 150 km stąd, znajduje się granica polsko-białoruska. Granica, którą starają się przekroczyć uchodźcy z różnych państw świata. Niewinni ludzie, dzieci, kobiety, mężczyźni, którzy marzą o lepszej przyszłości, a muszą ukrywać się jak zwierzęta w lasach, w dołach lub na bagnach. Oni również walczą o przeżycie i własną godność – i tak często giną.

Czy my wszyscy jednak nie jesteśmy za bardzo obojętni na ich los? 

Całe przemówienie P. Wiślickiego

Mija 80 lat od powstania w getcie warszawskim. Dlaczego doszło do tego historycznego zrywu? Jak powstanie i zagłada wpłynęły na tożsamość kolejnych pokoleń Żydów? Co możemy zrobić, by pielęgnować pamięć o walczących i cywilach? W pierwszej części debaty poświęconej histori rozmówczynie Marcina Zaborskiego opowiedziały o tym, czy jest getto i jak wyglądało w nim życie. – Myśląc o getcie, myślę o murze. Ten mur towarzyszy właściwie całej historii getta – we wszystkich jego momentach aż do zagłady – stwierdziła Zuzanna Schnepf-Kołacz, kuratorka wystawy „Wokól Nas morze ognia”. – Bezmiar ludzkiego cierpienia. Ta codzienna walka o przetrwanie, o zdobycie kawałka chleba. Tak wiele osób chorowało. Przeszło sto tysięcy ludzi umarło w getcie, zanim zaczęła się wywózka do obozu zagłady w Treblince – przypomniała dr Maria Ferenc, badaczka getta warszawskiego. – Większość mieszkańców getta warszawskiego robiła wszystko, co w ich mocy, żeby w getcie pozostać. Ludzie się bali wysiedlenia i rozdzielenia ze swoimi bliskimi – uzupełniła.

Historia zagłady nie kończy się w 1943 roku. Żyją nią następne pokolenia. W drugiej części programu goście debaty rozmawiali o tożsamości. – Zależy mi na tym, żeby pamięć o tych zdarzeniach nie była fałszywa – stwierdził prof. Dariusz Stola, były dyrektor Muzeum POLIN. – Wiedzieliśmy, że nie możemy pytać. Jestem z milczącego domu – przekazała członkini Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie Elżbieta Magenheim, której mama była Żydówką. Magenheim podkreśliła, że powstanie warszawskie to dla niej pewnego rodzaju symbol jej rodziny. – Nie uważam, żebyśmy dzisiaj mogli w ogóle cokolwiek zrozumieć z tego, co się wtedy działo – zauważyła Paula Sawicka, przyjaciółka Marka Edelmana. Sawicka zaznaczyła, że nigdy nie zrozumiemy, czym jest głód i do czego może on doprowadzić człowieka. – Nasi przodkowie mieli pecha być uczestnikami nieludzkiego eksperymentu – wskazał prof. Stola. Mikołaj Grynberg, pisarz, reżyser dokumentu „Dowód tożsamości”, dostępnego w TVN24 GO, zauważył, że „my wszyscy jesteśmy tutaj, bo tu jest nasz kraj”. I dlatego wielu Żydów zdecydowało się nie wyjeżdżać.

Wirtualny pomnik znowu pojawi się na placu Bankowym.

Warszawska Wielka Synagoga symbolicznie powróci na kilka godzin. Zapraszamy ponownie na poruszające dźwiękiem i obrazem widowisko.

Multimedialnym wydarzeniem według koncepcji artystki Gabi von Seltmann Stowarzyszenie przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii Otwarta Rzeczpospolita uczci 80. rocznicę wybuchu powstania w warszawskim Getcie. 19 kwietnia o godzinie 21:00 obraz powstającej z gruzów synagogi pojawi się na ścianie Błękitnego Wieżowca, który zajął jej miejsce. Obrazem, dźwiękiem i emocją zostanie symbolicznie odbudowana Wielka Synagoga zburzona przez Niemców po upadku powstania w getcie.

Głównym zamysłem tego rytuału, ponownie wyświetlanego wirtualnego pomnika jest przypomnienie historii miejsca i żydowskich mieszkańców miasta.

„Niech pamięć i miłość pokonają destrukcję i śmierć”.

Z archiwalnego nagrania usłyszymy śpiew kantora tej synagogi, Gerszona Siroty, który zginął w warszawskim getcie, a fragmenty wiersza Bashert przeczyta autorka, Irena Klepfisz, córka Michała – członka żydowskiej partii Bundu, żołnierza Żydowskiej Organizacji Bojowej.

Czas trwania projekcji – 6 minut (sekwencja będzie powtarzana do godz. 23:00).

Wydarzenie będzie transmitowane na stronie www.otwarta.org

Zaproszenie
Opis projektu
Wydarzenie na Facebooku

Polecamy spotkanie w 80. rocznicę powstania w getcie warszawskim, zorganizowane przez Wydział Psychologii UW.

„Spotkanie poświęcone będzie historii miejsca, w którym pracujemy. Będzie też próbą psychologicznej refleksji nad gotowością ludzi do stawienia oporu w sytuacjach krańcowych. Pracując w budynku przy Stawki 5/7 jesteśmy szczególnie zobowiązani do przypominania historii tego, co działo się na Muranowie w latach okupacji” – piszą organizatorzy.

Spotkanie odbędzie się 19 kwietnia o godzinie 15:15 w sali nr 74 Wydziału Psychologii UW (Stawki 5/7).

Program spotkania:

Warszawski trójkąt Zagłady: pamięć budynków przy ulicy Stawki – Zofia Waślicka-Żmijewska, badaczka pamięci Holokaustu, współautorka książki „Warszawski Trójkąt Zagłady”.

Co motywuje ludzi do stawiania oporu? – Paulina Górska, psycholożka społeczna, Centrum Badań nad Uprzedzeniami, Wydział Psychologii UW.

Żydowski ruch oporu z perspektywy psychologicznej – Michał Bilewicz, psycholog społeczny, Centrum Badań nad Uprzedzeniami, Wydział Psychologii UW.

Z głębokim smutkiem żegnamy

zmarłego 30 marca 2023 roku

Pawła Śpiewaka

socjologa, historyka myśli społecznej, publicysty,

w latach 2011–2020 dyrektora Żydowskiego Instytutu Historycznego.

Rodzinie i najbliższym składamy serdeczne wyrazy współczucia.

Przyjaciele z Otwartej Rzeczpospolitej

Stowarzyszenia przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii

25 marca 2023 roku Walne Zebranie Sprawozdawczo-Wyborcze Członkiń i Członków Otwartej Rzeczpospolitej – Stowarzyszenia przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii wybrało nowe władze organizacji.

Do Zarządu głównego wybrano Magdalenę Czyż, Marka Gumkowskiego, Jana Herczyńskiego, Stefana Jackowskiego, Katarzynę Kuczyńską-Koschany, Przemysława Wiszniewskiego, Irenę Wóycicką oraz Damiana Wutke.

Nowy Zarząd Główny ukonstytuował się 28 marca 2023 roku następująco:

Prezes – Marek Gumkowski;
Wiceprezeski – Magdalena Czyż, Irena Wóycicka;
Skarbnik – Jan Herczyński;
Sekretarz – Damian Wutke;
Członkini i Członkowie – Stefan Jackowski, Katarzyna Kuczyńska-Koschany, Krzysztof Podemski, Przemysław Wiszniewski.

Zmiany nastąpiły również w składzie Komisji Rewizyjnej. Jej aktualny skład przedstawia się następująco:

Przewodnicząca – Natalia Woroszylska;
Członkowie – Cezary Gawryś, Antoni Sułek.

Walne Zebranie uzupełniło również skład Rady Programowej, do której wybrano: Elżbietę Petrajtis-O’Neill oraz Ludwikę Wujec.

Sekretarz stanu USA Antony Blinken opublikował 47. doroczny raport o prawach człowieka.

Cały raport można znaleźć na stronie internetowej Departamentu Stanu USA.

Rozdział dotyczący Polski dostępny jest na stronie Ambasady USA.

Jak powiedział sekretarz Blinken, demokracja, prawa człowieka i prawa pracownicze wzajemnie się wzmacniają. Jak stanowi Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi pod względem godności i praw.

Dziś obchodzimy Międzynarodowy Dzień Walki z Dyskryminacją Rasową.

Święto obchodzone jest w dniu w którym wydarzyła się masakra w Sharperville w 1960 – w pokojowej demonstracji przeciwko „przepisom przepustkowym” apartheidu policjanci zastrzelili 69 osób, które brały w niej udział.

Obchody mają na celu uczczenie pamięci ofiar masakry w Sharpeville i innych incydentów na tle rasistowskim oraz wzmożenie działalności społeczeństwa na rzecz eliminacji wszelkich form rasizmu, ksenofobii i dyskryminacji na świecie.

19 kwietnia 2023 roku minie 80 lat od wybuchu powstania w warszawskim getcie. Nie ma już wśród nas bohaterów i bohaterek tamtego zrywu. Jest jednak pamięć i miejsca, które przypominają nam o ludziach i wydarzeniach.

Chcielibyśmy oddać w Państwa ręce „Spacerownik. Warszawa Marka Edelmana”. To miejsca na mapie Warszawy, związane z Markiem Edelmanem i powstaniami – w getcie i warszawskim. Tak mówi o tym Paula Sawicka, autorka tekstów i trasy spaceru:

Miejsca, punkty na mapie Warszawy, które pokażę podczas tego spaceru,  odwiedzaliśmy z Markiem Edelmanem wiele razy. Pójdziemy ulicami Muranowa, bo większość tych miejsc tu się znajduje. Zazwyczaj pierwsze spotkanie z takim miejscem było dla mnie nieoczekiwane. Marek Edelman mówił: – „Chodź, coś ci pokażę” – i gdzieś mnie, nieuprzedzoną, prowadził. To nigdy nie był spacer, wycieczka „po miejscach”, jaki tu proponuję, ale właśnie pojedyncze „odwiedzanie miejsc”. Z miejscami wiązały się jego opowiadania o wydarzeniach, których były świadkami i w których uczestniczył. Przemierzając ulice Muranowa podzielę się tymi historiami, byśmy rozumieli dlaczego pamięć o nich była dla niego tak istotna. Zazwyczaj był to tylko adres, pod którym mieszkał, czy miejsce, gdzie walczył. Czasem materialny ślad – rzadko budynek, jak Stara Prochownia, bywało, że po prostu kamień, który przetrwał. 

Marek Edelman uważał, że pamięć przeszłości jest ważna, jeśli jest przestrogą i nauczycielką dla naszej przyszłości. 

Aby sfinalizować projekt konieczne są środki finansowe, dlatego zwracamy się do Państwa z prośbą o wsparcie.

Wszystkie osoby, które wesprą wydanie Spacerownika otrzymają egzemplarz publikacji.

Niniejszy tekst jest rozwiniętą wersją mowy prof. Marcina Kuli wygłoszonej z okazji 5. rocznicy śmierci Jerzego Jedlickiego na spotkaniu zorganizowanym 27 lutego 2023 roku przez Otwartą Rzeczpospolitą oraz PEN Club. Spotkanie było połączone z promocją zbioru rozproszonych tekstów Jerzego Jedlickiego wydanych w Bibliotece „Więzi” [Jerzy Jedlicki, „Historia a świat wartości”, wstęp Maciej Janowski, Biblioteka „Więzi”, Warszawa 2022].

Dziękujemy Autorowi i Redakcji za zgodę na publikację tekstu.

Opinia żyje w przekonaniu, że trzeba ustalić prawdę historyczną, która jest jedna. Otóż odważę się powiedzieć, że w rozumowaniach historycznych fałsz jest znacznie bardziej jednoznaczny od prawdy. W bardzo wielu sprawach przeszłość nie będzie czarno-biała, a obraz będzie dyskutowany, dopóki ludzie nie przestaną się nim interesować.

Pięć lat temu zmarł Jerzy Jedlicki. W rocznicę porozmawiajmy więc o Jego i naszym podejściu do historii. Rozmowę ułatwia ukazanie się ostatnio wyboru rozproszonych prac tego badacza [1].

Z pewnej konferencji zapamiętałem opinię Jedlickiego o potrzebie uczynienia historii nauką użyteczną. „Jeżeli nie pokażemy młodemu pokoleniu historii jako wiedzy o cywilizacjach, w sumie jeżeli nie pokażemy ludziom historii jako wiedzy o nich samych, to przegramy” [2]. Niedawno, po blisko trzydziestu latach, od dwojga historyków usłyszałem, że naszą dyscyplinę trzeba ratować, gdyż jest źle. Wyrażali oni zaniepokojenie o miejsce historii wśród innych dziedzin humanistyki i nauk społecznych (niech już będzie to głupie rozróżnienie…). Sam nieraz mówiłem o produkcji przez nas cegieł dla innych budowniczych.

Od 24 lat Otwarta Rzeczpospolita przeciwdziała nienawiści w przestrzeni publicznej. Składamy zawiadomienia do prokuratury, skutecznie blokujemy koncerty grup nazirockowych, piętnujemy nienawistne głosy osób publicznych.

Chcesz żyć w społeczności wolnej od uprzedzeń, szanującej drugiego człowieka, upominającej się o jego godność?

Przekaż 1,5 % na wsparcie naszej działalności.

Możesz zrobić to na dwa sposoby:

Pierwszy z nich to samodzielne wypełnienie zeznania podatkowego i wpisanie w odpowiednią rubrykę naszego numeru KRS 0000123605.

Drugi sposób to skorzystanie ze strony podatki.gov.pl.
– Jeśli po raz pierwszy korzystamy z portalu i chcemy wesprzeć Otwartą Rzeczpospolitą musimy wpisać numer KRS 0000123605.
– Jeśli wspieramy ją ponownie musimy sprawdzić czy numer KRS jest poprawny.
– Możemy również dokonać zmiany wspieranej organizacji i zatwierdzić zmiany.

Antysemityzm, czyli połączenie uprzedzeń, stereotypów, wrogości, dyskryminacji i prześladowań, nazywany bywa „najstarszą nienawiścią”. Wykazuje wyjątkową historyczną ciągłość, występuje wszędzie. Jego istota, jak wskazywał izraelski historyk Robert Wistrich, polega na uznaniu Żydów za pogardzanych lub wrogich „innych” oraz na postrzeganiu świata w sposób, który napędzany jest nienawiścią i strachem. Z kolei Wasilij Grossman pisał o antysemityzmie jako o „ironicznej, pokrywającej niechęć pobłażliwości”, która również prowadzić może do pogromów, „nigdy nie jest celem, zawsze jest tylko środkiem, miernikiem nieusuwalnych sprzeczności”.

Ma niebywałą zdolność adaptacji i nieustającej mobilizacji, która sprawia, że nadal, w 2023 roku, w przededniu kolejnej rocznicy Marca ‘68 oraz zbliżającej się 80. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim, również w Polsce antysemityzm ciągle o sobie przypomina.

Krzywdzi nie tylko tych, wobec których wymierzony jest bezpośrednio – jego destrukcyjne działanie wpływa bowiem na całą tkankę społeczną. Antysemityzm zazwyczaj wzmacnia inne postawy ksenofobiczne, napędza wrogość, prowadzi do wykluczania „innych”. Niechęć wobec Żydów przenosi się na kolejne grupy mniejszościowe; niechęć wobec innych grup wcześniej czy później dotyka także Żydów.

W Gazecie Wyborczej piszą dr Sebastian Rejak – dyrektor biura AJC – American Jewish Committee na Europę Środkową i dr Aleksandra Gliszczyńska-Grabias – adiunktka w Poznańskim Centrum Praw Człowieka INP PAN, członkini Rady Zarządzającej International Association of Jewish Lawyers and Jurists, członkini Rady Programowej Stowarzyszenia Otwarta Rzeczpospolita.

Zgodnie z regulaminem XXVIII edycji Konkursu im. Jana Józefa Lipskiego publikujemy listę prac magisterskich zakwalifikowanych do dalszego etapu.

Wszystkim uczestnikom i uczestniczkom serdecznie gratulujemy i życzymy powodzenia!

Lista prac magisterskich zakwalifikowanych do XXVIII edycji Konkursu

Andrzej Poczobut (49 lat, żonaty, ojciec dwojga dzieci) został aresztowany w marcu 2021 r. w Grodnie, gdzie mieszka i pracuje. Jest dziennikarzem, wieloletnim korespondentem największego polskiego dziennika ,,Gazeta Wyborcza” i działaczem Związku Polaków w Białorusi. W swoich tekstach opisywał represyjne działania autorytarnego reżimu białoruskiego wobec uczestników obywatelskich protestów przeciwko łamaniu praw i swobód przez jego funkcjonariuszy. W utajnionym procesie został skazany przez sędziego współpracującego z władzami na osiem lat więzienia w kolonii karnej. Sędzia uznał zarzuty przedstawione Poczobutowi przez organa ścigania. Zarzuty dotyczyły rzekomego podżegania do nienawiści, gloryfikacji i rehabilitacji nazizmu – Poczobut pisał o działaniach polskiego ruchu oporu przeciwko Niemcom i funkcjonariuszom sowieckim podczas II wojny światowej na okupowanych terytoriach białoruskich – i wzywanie do działań na szkodę bezpieczeństwa państwa białoruskiego. Swiatłana Cichanouska, nieoficjalna zwyciężczyni wyborów prezydenckich w Białorusi w 2020 r., obecnie na emigracji politycznej, uznała wyrok na Poczobuta za osobistą zemstę na nim prezydenta Białorusi Aleksandra Łukaszenki. W rozmowie z ,,Gazetą Wyborczą” powiedziała, że Andrzej Poczobut stał się dla władz białoruskich ,,uosobieniem wszystkiego, czego reżim się boi – wolności, demokracji, niezłomności i siły”. Przeciwko drakońskiemu wyrokowi zaprotestowały władze polskie. Prasa polska pisała, że Poczobut nie zgodził się na wydalenie z kraju. W więzieniu był szykanowany: odmawiano mu prawa do korespondencji, widzeń z rodziną. Podupadł na zdrowiu, lecz się nie uginał. Mówił: ,,Nie my wybieramy czasy, w których przychodzi nam żyć, ale wybieramy, jak żyć w tych czasach”.

Międzynarodowe organizacje i instytuty dziennikarskie szacują, że obecnie w białoruskich więzieniach przebywa co najmniej 33 dziennikarzy, a liczba więźniów politycznych sięga 1,5 tysięcy. Władze usiłują traktować ich jako zakładników. Sugerują, że mogą ich zwolnić w zamian za zniesienie zachodnich sankcji na reżim, który wspiera inwazję Federacji Rosyjskiej na Ukrainę.

Msza nie usprawiedliwia antysemickiej mowy nienawiści – potwierdził sąd w Poznaniu i skazał ks. Michała Woźnickiego, który w trakcie mszy porównywał Żydów do pijawek i kleszczy.

Wyrok w sprawie księdza z Poznania ogłosił w piątek, 3 lutego sędzia Łukasz Kalawski. Potwierdził ustalenia prokuratury, która duchownemu zarzucała dwa przestępstwa: znieważenie Żydów z powodu ich przynależności narodowej oraz nawoływanie do nienawiści na tle różnic narodowościowych.

Nie było to pierwsze nienawistne kazanie Woźnickiego, ale pierwsze, którym zajęła się prokuratura. Zawiadomienie o przestępstwie złożyło stowarzyszenie Otwarta Rzeczpospolita.

Więcej w Wyborczej

Pięć lat temu, 31 stycznia 2018 roku, odszedł prof. Jerzy Jedlicki – Mistrz, Nauczyciel, Wielki Humanista, członek – założyciel Otwartej Rzeczpospolitej , wieloletni Przewodniczący Rady Programowej, do śmierci jej Honorowy Przewodniczący.

W 2010 roku Profesor mówił: „Chciałbym, żeby wykształcił się u nas patriotyzm oparty na odpowiedzialności za dobro wspólne, za państwo, za szanse życiowe dla wszystkich jego obywateli. Patriotyzm nie agresywny, nikogo nie wykluczający, surowo krytyczny wobec własnej historii, lecz zachowujący szacunek dla naszych korzeni, dla tradycji, i nie tylko tej etnicznie polskiej, ale dla dorobku wszystkich narodów, które pod władzą polskości żyły i ginęły”.

Jakiego patriotyzmu Polacy potrzebują

Z głębokim żalem przyjęliśmy wiadomość o śmierci

Pawła Lipszyca

członka naszego Stowarzyszenia.

Szczere wyrazy głębokiego smutku i współczucia

w związku ze śmiercią Syna przekazujemy

Henrykowi Lipszycowi

i całej Rodzinie

Przyjaciele ze Stowarzyszenia Otwarta Rzeczpospolita

Pod koniec 2022 roku wydano nakładem Wydawnictwa Więzi zbiór tekstów prof. Jerzego Jedlickiego Historyk a świat wartości.

Zbiór rozproszonych dotychczas w czasopismach i książkach zbiorowych szkiców wybitnego historyka XIX i XX wieku – Jerzego Jedlickiego (1930-2018). W książce tej Jedlicki podejmuje m.in. fundamentalną kwestię, na ile żyjący przedstawiciele jakiejś społeczności ponoszą moralną odpowiedzialność (nie winę, lecz odpowiedzialność) za czyny tejże społeczności, dokonane w poprzednich epokach? Podobnie jak w większych pracach, tak i w drobniejszych studiach Jedlickiego interesowały sposoby myślenia i odczuwania ludzi dawnych epok. Interesowały go też jednostki, w różnych okolicznościach stające przeciw prądowi opinii publicznej; fascynowały go problemy związane z peryferyjnym położeniem Polski w Europie w różnych epokach historycznych.

Prof. Jerzy Jedlicki był naszym Mistrzem, Nauczycielem, Wielkim Humanistą, członkiem – założycielem Otwartej Rzeczpospolitej , wieloletnim Przewodniczącym Rady Programowej, do śmierci jej Honorowym Przewodniczącym.

Fragment wstępu prof. Macieja Janowskiego
Książka do kupienia na stronie Wydawnictwa Więzi

Wolność Równość Demokracja zaprasza 17 stycznia 2023 roku o godz. 16:15 na protest wobec odwołania wykładu dr Hanny Machińskiej na UW.

Cztery lata temu, 14 stycznia 2019 roku, dzień po brutalnym ataku nożownika, zmarł Prezydent Gdańska Paweł Adamowicz.

Tak wtedy pisaliśmy, a słowa te niestety są coraz bardziej aktualne:

„Tragiczna śmierć Prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza – człowieka otwartego, zaangażowanego w pomoc grupom i osobom dotkniętym dyskryminacją, walczącego z nienawiścią jest wydarzeniem bez precedensu. Zginął, godzony nożem przez człowieka chorego z nienawiści. Zginął w trakcie finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy – symbolu społeczeństwa obywatelskiego, zaangażowania Polek i Polaków. Żadne zło nie bierze się znikąd – zapominamy, że od słów do czynów wiedzie droga niezwykle krótka. Festiwale nienawiści w publicznej telewizji, szczucie jednej grupy na drugą, odmawianie człowieczeństwa uchodźcom. To wszystko nakręca spiralę nienawiści. Nienawiści, która zabija. Nienawiści, z którą nie wszyscy atakowani potrafią sobie poradzić.”