– Słowo „Żyd” kojarzy nam się niemal wyłącznie z antysemickimi napisami na murach. Postanowiłem przełamać ten lęk przed wypowiadaniem go – mówi artysta Rafał Betlejewski, który zaczyna właśnie akcję „Tęsknię za tobą, Żydzie!”

Taki właśnie ogromny, siedmiometrowy napis Rafał Betlejewski namalował na murze na Woli. Kilka dni później ktoś pieczołowicie zamalował słowo „Żydzie”.

I od tego się zaczęło. Od napisów na murach i śledzenia, co się z nimi dzieje. Betlejewski malował je w miejscach, gdzie Żydzi mieszkali – na Woli, na Brzeskiej, na Powiślu, w Otwocku. Również w Tel Awiwie, w tamtejszej kawiarni, gdzie za zgodą właścicieli napisał na ścianie: „Tęsknię za tobą, Żydzie. Tęsknię za tobą w Polsce”. Gdy malował na Powiślu, zatrzymała go policja – co ciekawe – pod zarzutem szerzenia antysemickich treści. Podczas przesłuchania usłyszał: „Ty, k…a, tęsknisz za Żydami?! Spier… do Izraela!”.

Napisy na murach to zapowiedź ogólnopolskiego projektu społeczno-artystycznego, który Rafał Betlejewski rozpocznie na dobre 27 stycznia, w Międzynarodowy Dzień Pamięci Ofiar Holocaustu. Jest artystą, ale też człowiekiem reklamy. I ma wyjątkowy talent do wymyślania nośnych haseł. To on jest autorem głośnej akcji „A ja, czy poszedłbym?” z 2004 r. – serii billboardów z fotograficznymi portretami uczestników Powstania Warszawskiego i ich wspomnieniami. Ma nadzieję, że „Tęsknię za tobą, Żydzie!” odbije się podobnym echem. – Chciałbym tą akcją wyrazić moją tęsknotę za Żydami polskimi, którzy byli, a już ich nie ma. Wspomnieć konkretnych ludzi, z imienia i nazwiska – mówi Rafał Betlejewski. I zachęca, by zgłaszali się do niego warszawiacy (i nie tylko) pamiętający Żydów, których chcą wspomnieć. Takich, których znają z literatury albo osobiście. Którzy zginęli w czasie wojny albo wyjechali z Polski w 1968 r.

Ludzi, którzy zechcą wziąć udział w projekcie, Rafał sfotografuje w miejscu charakterystycznym dla wspominanej przez nich osoby. Z pustym krzesłem, które będzie ją symbolizować. Już zrobił kilka takich zdjęć inicjujących akcję – sfotografował swoją rodzinę na polu pod Mławą i rodzinę z Jedwabnego, która zapozowała przy swoim domu.

To właśnie dyskusja wokół antysemickich wydarzeń w Jedwabnem, która przetoczyła się przez Polskę dziewięć lat temu, sprowokowała Rafała do działania.

27 stycznia uruchomi stronę internetową www.tesknie.com. Ma służyć jako platforma do dyskusji i miejsce prezentacji zdjęć ludzi, którzy zgłoszą się do akcji. Po roku projekt zamknie wystawą. – Sporo mamy już w archiwach i książkach świadectw Żydów z okresu wojny i z lat następnych. Teraz oddajmy głos Polakom. Jestem ciekaw, czy pamiętają w ogóle żyjących tu Żydów i jak pamiętają – zastanawia się Rafał Betlejewski. Zapytany, za jakim Żydem on tęskni, odpowiada: – Gdybym miał kogoś wskazać, to byłby to Calek Perechodnik, który napisał książkę „Spowiedź”. O tym, jak w 1943 r. podczas likwidacji otwockiego getta był policjantem i uczestniczył w wyekspediowaniu swojej rodziny do Treblinki. Wstrząsająca literatura faktu.

Chętni do wzięcia udziału w akcji „Tęsknię za tobą, Żydzie!” mogą zgłaszać się do Rafała Betlejewskiego e-mailowo: betlej@tesknie.com.

Rafał Betlejewski – artysta znany z billboardowej akcji powstańczej „A ja, czy poszedłbym?” i spektaklu „Mleko”, z którym odwiedzał widzów w ich mieszkaniach. Ostatnio działa głównie w swoim sąsiedztwie, na ul. Filtrowej. Latem ustawił tam Kapliczkę Telewizyjną i zorganizował „Pomponiadę” – manifestację przeciwko zimie. Na Międzynarodowy Dzień Teatru 27 marca szykuje z Instytutem Teatralnym akcję Teatr Jednego Dnia – spektakl, w którym będą mogli zagrać wszyscy Polacy.

Źródło: Gazeta Wyborcza Stołeczna