15 lat temu, 2 października 2009 roku, zmarł Marek Edelman – ostatni dowódca powstania w warszawskim getcie, działacz opozycji demokratycznej, wybitny lekarz, niestrudzony obrońca praw człowieka, orędownik pokoju.

Dla nas i dla wielu drogowskaz moralny.

Zawsze przypominający o tym, że każde nasze odwrócenie głowy przyczynia się do tego, że zło wokół nas rośnie.

Drodzy Przyjaciele!

Obecny rok jest dla Otwartej Rzeczpospolitej rokiem jubileuszowym. Nasze Stowarzyszenie powstało 25 lat temu. Wszystko zaczęło się od otwartego listu protestacyjnego, wystosowanego w 1999 roku do władz państwowych przez liczne grono obywateli zatroskanych o losy edukacji w publicznych szkołach. Okazało się, że podręcznik do historii dopuszczony do użytku szkolnego naszpikowany jest treściami nienawistnymi i dyskryminującymi. Trudno wymienić wszystkich sygnatariuszy, wśród których znaleźli się m.in. Wisława Szymborska, Andrzej Wajda, Jerzy Jedlicki i Marek Edelman. I wiele innych osób, którym zależało na otwartym kształcie naszego kraju i społeczeństwa.

Od tamtej pory nasze Stowarzyszenie okrzepło i może się poszczycić znacznym dorobkiem. Moglibyśmy tu wymienić liczne publikacje, debaty, warsztaty, konkursy, interwencje, ale zapewne Państwo o tym wiedzą. Zresztą, nasza działalność jest skrupulatnie udokumentowana na stronie internetowej www.otwarta.org, do odwiedzenia której zachęcamy.

Świętujemy wspólnie 25-lecie Otwartej Rzeczpospolitej, pamiętając, że zło może urosnąć, że wolność nie jest nam dana raz na zawsze, i że populiści nie zrezygnują że schlebiania najtańszym gustom, odwołując się do najgorszych instynktów. Mamy poczucie, że wciąż, niestety, nasze Stowarzyszenie ma wiele do zrobienia. Zostały zbudzone demony z przeszłości, tej dalszej i tej bliższej, wzrosły nastroje ksenofobiczne, wrogie, nienawistne i pogardliwe – w stosunku do mniejszości i środowisk potrzebujących wsparcia przed skrajnymi ideologiami, które są w pełnym rozkwicie.

Wspólnie budujmy naszą prawdziwie Otwartą Rzeczpospolitą, marzenie naszej młodości i naszego wieku dojrzałego, ideał,wspólnotę, która każdemu zapewni życie w godności, w atmosferze szacunku i bezpieczeństwa.

Niestety borykamy się z bardzo poważnymi problemami natury finansowej. Z powodu braku oczekiwanych wpływów z 1,5 % sytuacja finansowa Stowarzyszenia stała się krytyczna. Nie mamy pewności jak będą przedstawiały się wpływy w najbliższych miesiącach, choć starania trwają. Dlatego zwracamy się do Państwa o uratowanie naszego budżetu jednorazowymi wpłatami na nasze konto [14 1020 1055 0000 9102 0146 3298] lub za pośrednictwem portalu www.zrzutka.pl.

Serdecznie pozdrawiamy,

z nadzieją na życzliwe potraktowanie naszego apelu.

Zarząd Otwartej Rzeczpospolitej – Stowarzyszenia przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii

Bliskie nam Stowarzyszenie NIGDY WIĘCEJ zostało laureatem Nagrody im. Ronalda Eissensa i Suzette Bronkhorst za ‘wyjątkowe osiągnięcia w przeciwdziałaniu mowie nienawiści i propagowaniu praw człowieka’.

Nagroda upamiętnia Ronalda Eissensa i Suzette Bronkhorts, którzy zapoczątkowali walkę z mową nienawiści w internecie jako założyciele Stichting Magenta, holenderskiego biura do walki z dyskryminacją (MDI), a także Międzynarodowej Sieci Przeciw Cybernienawiści – International Network Against Cyber Hate (INACH) w 2002 r. Po raz pierwszy nagroda została przyznana w 2021 r., otrzymał ją wówczas Jean-Hubert Bondo i jego organizacja Africa Sans Haine (Afryka Bez Nienawiści) z Demokratycznej Republiki Konga.

Serdecznie gratulujemy i cieszymy się, że od lat przyświeca nam ten sam cel!

Życzenia z okazji jubileuszu otrzymaliśmy również do Krystyny Jandy – wybitnej aktorki filmowej i teatralnej, Prezeski Fundacji Kultury Jandy na rzecz Kultury, dyrektorki Teatru Polonia i Och-Teatru.

Dziękujemy pięknie!

A tym z Państwa, którzy chcieliby nas wesprzeć polecamy życzliwej uwadze prowadzoną zrzutkę.

Publikujemy list otwarty do ministra Tomasza Siemoniaka w sprawie tzw. patroli obywatelskich. Autorem listu jest Przemysław Wiszniewski – członek Zarządu Stowarzyszenia Otwarta Rzeczpospolita.

Szanowny Ministrze,

apeluję do Pana o podjęcie działań w celu delegalizacji tzw. „patroli obywatelskich”, organizowanych przez Rafała Podejmę, które mają już na swoich rękach krew i budzą strach wśród cudzoziemców.

Jak wszyscy wiemy pod ich szlachetną nazwą kryją się bojówki rasistowskie, kojarzące się z nazistowskimi bojówkami III Rzeszy. Pretekstem do ich powstania było morderstwo dokonane przez obcokrajowca. Dzięki niemu rasiści mają argument, by wszystkich mieszkańców naszego kraju o innym niż biały kolorze skóry, obwiniać o złe intencje.

Celem patroli obywatelskich jest wzbudzenie strachu, u Polaków rdzennych strachu przed obcymi, a wśród przyjezdnych – strachu przed Polakami. Rasiści patroli obywatelskich posługują się uprzedzeniami i stereotypami, wywołują niechęć i wrogość do innych nacji zamieszkujących nasz kraj. Nawołują do linczu, do wypędzeń.

Nie dostrzegam reakcji ze strony podległego Panu ministerstwa, ze strony służb porządkowych i organów ścigania. Być może niezbyt uważnie śledzę naszą przestrzeń publiczną, być może pańskie działania mają charakter dyskretny, ale nie dostrzegam.

Patrole obywatelskie łamią wszelkie zasady współżycia społecznego i kilka paragrafów kodeksu karnego, w tym i takie, które penalizują nawoływanie do nienawiści ze względu na narodowość, czy kolor skóry.

Doprawdy, czy mamy czekać aż stanie się nieszczęście i ktoś zginie z rąk krewkich patriotów, czy też neofaszystów?!

Czy to zjawisko nie wymaga stanowczego potępienia i wskazania, że jest kryminogenne? Czy ludzie, którzy tak otwarcie demonstrują rasistowskie przekonania i udają, że zastępują policję, nie powinni być publicznie napiętnowani przez władze, przez Pański resort?

28 września 2024 roku rozpocznie się druga edycja festiwalu poetyckiego Domu Literatury Warszawa Wierszy. Organizatorem wydarzenia jest Polski PEN Club we współpracy z Fundacją Domu Literatury i Domów Pracy Twórczej. Festiwal potrwa do 6 października 2024 roku.

Z całym, bogatym programem można zapoznać się na stronie festiwalu.

My w sposób szczególny polecamy trzy wydarzenia:

29 września o godz. 17:00, Dom Literatury: aula

Klepfisz: pomiędzy / rozmowa, czytanie

/ z Ireną Klepfisz rozmawiają Krzysztof Czyżewski i Gabi von Seltmann, wiersze poetki czyta Małgorzata Sporek-Czyżewska

30 września o godz. 18:00, Dom Literatury: aula

Ficowski: śpiew rzeczy obcych / rozmowa

/ rozmawiają: Joanna Rolińska, Piotr Sommer, Piotr Śliwiński, prowadzenie: Jakub Ekier

30 września o godz. 19:30, Dom Literatury: siedziba Polskiego PEN Clubu

Ficowski: na głosy / wieczór wierszy

/ wiersze Jerzego Ficowskiego czytają: Jakub Ekier, Katarzyna Kuczyńska-Koschany, Piotr Sommer

Życzeniami i słowami wsparcia zaszczyciła nas Maja Komorowska – jedna z najwybitniejszych polskich aktorek, wychowawczyni pokoleń aktorów i aktorek, profesor sztuk teatralnych, od lat zaangażowana w życie społeczne.

Dziękujemy, że jest Pani zawsze z nami!

A tym z Państwa, którzy chcieliby nas wesprzeć polecamy życzliwej uwadze prowadzoną zrzutkę.

Stowarzyszenie działające przeciw antysemityzmowi i ksenofobii od 1999 roku znalazło się w dramatycznej sytuacji. Organizacja nie ma pieniędzy na dalsze funkcjonowanie, więc zwraca się do swoich sympatyków o wsparcie i zakłada zarzutkę.

– Jesteśmy w krytycznej sytuacji – przyznaje Paula Sawicka, przewodnicząca Rady Programowej Stowarzyszenia Otwarta Rzeczpospolita, a także była prezeska zarządu. 9 września Stowarzyszenie poinformowało o swojej trudnej sytuacji. – Z powodu braku oczekiwanych wpływów z 1,5 proc. sytuacja finansowa Stowarzyszenia stała się krytyczna. Nie mamy pewności, jak będą się przedstawiały wpływy w najbliższych miesiącach, choć starania trwają – apeluje Zarząd Stowarzyszenia, prosząc o wsparcie na portalu zrzutka.pl lub poprzez jednorazowe wpłaty na konto. 

– Przyczynkiem do powstania Otwartej Rzeczpospolitej stały się dyskryminujące stereotypy, w tym antysemickie w szkolnym podręczniku do historii autorstwa Andrzeja Leszka Szcześniaka. Autor, podobnie jak niestety część społeczeństwa, opacznie zinterpretował wolność, która na Polskę spadła po 35 latach zniewolenia. Zapomniał, że wolność musi mieć granice, i że to także odpowiedzialność za słowo. Nie zaś wolność dla ksenofobii, nietolerancji etnicznej i religijnej – mówi „Wyborczej” o początkach organizacji Paula Sawicka. 

W proteście przeciwko podręcznikowi, z którego sączyła się nienawiść i uprzedzenia powstała petycja podpisana przez ok. 200 osób ze świata nauki, kultury, polityk. Wśród sygnatariuszy byli m.in. Jerzy Jedlicki, Wisława Szymborska, Marek Edelman, Andrzej Wajda. Wskutek protestu, podręcznik stracił zalecenie MEN. – Następnym naszym krokiem był przegląd innych podręczników pod tym kątem. Projekt wymagał powołania stowarzyszenia, co nastąpiło w 1999 roku.

– Mimo korzystnej dla przestrzegania praw człowieka zmiany politycznej, nasze Stowarzyszenie jest wciąż potrzebne, zwłaszcza, że przez osiem lat rządów PiS-u, cofnęło się wiele pozytywnych zmian, które wcześniej osiągnęliśmy, a język debaty politycznej poważnie się zbrutalizował. Zaś za nienawistnym słowem podąża nienawistny czyn, który coraz częściej spotykamy w przestrzeni publicznej. To sprawia, że mamy co robić. Nasz projekt „Przestępstwa nie stwierdzono” o umorzeniach spraw o czyny z nienawiści, aż się prosi o wznowienie – przekonuje Sawicka. 

Cel zrzutki internetowej został ustawiony na kwotę 30 tys. zł. Po redukcji zatrudnienia ma to starczyć na około 4 miesiące działalności. Organizacji uruchomią się w tym czasie pieniądze z jednego grantu, ale jak przekonuje Paula Sawicka, grantodawcy bardzo niechętnie pokrywają koszty administracyjne, czyli te związane z utrzymaniem i prowadzeniem biura oraz bieżących zadań. 

A tym z Państwa, którzy chcieliby nas wesprzeć polecamy życzliwej uwadze prowadzoną zrzutkę.

Więcej w Gazecie Wyborczej