1. Następstwem II wojny światowej i zorganizowanego przez Niemcy Holokaustu, w którym wymordowano ponad trzy miliony polskich obywateli narodowości żydowskiej,  powinno być położenie kresu antysemityzmowi w Polsce. Tak się jednak nie stało. Bezpośrednio po wojnie mordowano powracających, wyratowanych z Zagłady Żydów, w obawie przed utratą zawłaszczonych majątków, pojawiały się stymulowane względnie spontaniczne pogromy, w końcu lat 60. rozpętano polityczną hecę przeciwko Żydom. W następstwie tych wydarzeń prawie cała społeczność żydowska, której udało się przeżyć II wojnę światową,  z Polski wyemigrowała (uciekła względnie została wyrzucona). Zmiany polityczne 1989/1990 i budowanie w Polsce demokracji powinny dawać kolejny asumpt do ostatecznego położenia kresu antysemityzmowi w Polsce i rozliczenia przeszłości. Występujące po 1990 r. poważne ekscesy antysemickie wykazują, że tak się również nie stało.

2. Chuligańskie poczynania Grzegorza Brauna w ostatnich latach, kulminowały obrzydliwą akcją w Jedwabnem, gdzie 10 lipca 2025 r. odbywały się uroczystości upamiętniające wymordowanie (spalenie żywcem w stodole) w 1941 r. przez polskich sąsiadów ponad trzystu ofiar żydowskiej społeczności.  Ekscesy te obejmowały nie tylko lżenie  Żydów i Polaków, którzy brali udział w uroczystościach, zagłuszanie modlitw i przemówień, lecz również rozmieszczenie głazów, na których przytwierdzone są tablice z paskudnymi napisami antysemickimi, zakłamującymi historię i rasistowskimi.  Braun w swoich wypowiedziach towarzyszących tym wybrykom powtarzał większość antysemickich stereotypów, a przede wszystkim rozpowszechniał stwierdzenia, które według prawa polskiego stanowią przestępstwo negacji Holokaustu.

3.  W okresie rządów PiS unikano jawnie antysemickich wypowiedzi, choć nie brak było takich wydarzeń jak niesławna ustawa o odpowiedzialności karnej za znieważanie narodu polskiego w kontekście badań historycznych nad Holokaustem, czy składanie przez premiera Morawieckiego wieńca na grobach członków Brygady Świętokrzyskiej NSZ (pod Monachium), ugrupowania nacjonalistycznego, którego członkowie podczas II wojny światowej planowo mordowali Żydów. Niemniej jednak chętnie wykorzystywano „atmosferę antysemicką” w niektórych grupach społeczeństwa polskiego, kolaborowano z bandami nacjonalistycznymi, ksenofobicznymi, jawnie faszystowskim. Nie szczędzono im pieniędzy.

Publikujemy tekst Przemysława Wiszniewskiego – członka Zarządu Otwartej Rzeczpospolitej. Tekst ukazał się pierwotnie w Gazecie Wyborczej.

Europoseł Grzegorz Braun nadaje ton. Jeszcze nie współrządzi, ale już kreuje naszą zbiorową wyobraźnię i systematycznie staje się architektem naszych dusz. Jest nadzwyczaj aktywny i skuteczny w swoich działaniach i ma liczne grono popleczników. Może dodam, że został wybrany do europarlamentu przez niemałą rzeszę wyborców, którym się jego hece antysemickie podobają. Braun przestał być marginesem. Przeszedł do mainstreamu polskiej polityki.

W Radiu Wnet podważył prawdę historyczną o istnieniu komór gazowych w Obozie Zagłady Auschwitz-Birkenau. Mimo że to radio jest wyraziście i skrajnie prawicowe, przytomny dziennikarz wyraził oburzenie i przerwał wywiad. Negacjonizm bowiem, bo tak się nazywa zaprzeczanie zbrodni Holocaustu, jest przestępstwem ściganym zarówno w Polsce, jak i w całym cywilizowanym świecie. Wolność słowa została tu stanowczo nadużyta.

Następnie Braun pojechał na uroczystości rocznicowe Mordu w Jedwabnem (to była cała fala pogromowa w licznych miejscach, a to konkretne jest zaledwie symbolem tej fali), by zakłócić obchody. I uczynił to nader skutecznie wraz z liczną gromadą osób, które twierdzą, że zbrodni dokonali Niemcy. Tymczasem na podstawie skrupulatnych badań naukowych wiemy, że to byli Polacy. W całej okolicy Polacy zamordowali swoich żydowskich sąsiadów, paląc ich żywcem w stodołach lub w inny okropny sposób znęcając się i pozbawiając życia.

W dniu 11 lipca 2025 roku w trakcie wywiadu przeprowadzonego przez red. Łukasza Jankowskiego w Radiu Wnet europoseł Grzegorz Braun powiedział: Kiedy trzeba rzucać kamieniem i rytualnie rozdzierać straty i upominać o kłamstwa Talmudu, Haggady, Holokaustu, to mnie jako niegodnego potępia blisko 120 organizacji żydowskich. Kto by pomyślał, że aż tyle? Ale oni wszyscy razem, solidarnie,  B’nai B’rith, Polin i inne organizacje, które przedstawiają się jako żydowskie, potępiają tych, którzy mówią prawdę. Że mord rytualny to fakt, a dajmy na to Auschwitz z komorami gazowymi to niestety fake. I kto o tym mówi, ten zostaje oskarżany o straszne rzeczy, odsądzany od czci i wiary.

W związku z tą wypowiedzią złożyliśmy zawiadomienie do Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, zarzucając Braunowi naruszenie art. 55 Ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej, który stanowi „Kto publicznie i wbrew faktom zaprzecza zbrodniom [nazistowskim], o których mowa w art. 1, podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat 3„.

30 lat temu rozpoczęła się masakra w Srebrenicy. Największe ludobójstwo od czasów II wojny światowej.

Pamiętajmy do czego prowadzi nienawiść. I nie odwracajmy się, gdy obok dzieje się zło.

Marek Edelman w „Strażniku” mówił:
„Kiedy jednak pomyślę o Srebrenicy, myślę, że tam było jak w warszawskim getcie”.

10 lipca 1941 roku, kilkanaście dni po wycofaniu się wojsk radzieckich i zajęciu miasta przez Niemców, około godziny 10 polscy mieszkańcy Jedwabnego i okolicznych miejscowości zaczęli spędzać Żydów z miasteczka na rynek. Tam bili ich i upokarzali, a kilku zabili. Spośród zebranych wyselekcjonowali kilkadziesiąt osób, w tym rabina Awigdora Białostockiego, i zmusili ich do zniszczenia pomnika Lenina znajdującego się przy ul. Dwornej. Następnie grupę tę zaprowadzili za miasto, zamordowali i zakopali wraz z popiersiem Lenina w przygotowanym wcześniej dole wewnątrz stodoły Śleszyńskiego. Później pozostałych na rynku kilkuset Żydów zapędzili do tej samej stodoły, którą oblali naftą i podpalili.

Zbrodni dokonało kilkudziesięciu mieszkańców Jedwabnego i okolic, a wielu innych było świadkami tych zajść. W miasteczku przebywali również uzbrojeni Niemcy. Obserwowali wydarzenia, najprawdopodobniej je zainspirowali zgodnie z dyrektywą Reinharda Heydricha o zachęcaniu ludności na nowo zajmowanych terenach do antyżydowskich pogromów, ale ich udział był ograniczony.

Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma serdecznie zaprasza do udziału w Marszu Pamięci 2025, który odbędzie się 22 lipca 2025 roku o godz. 18:00 w Warszawie.

Po raz czternasty wspólnie upamiętnimy ofiary Wielkiej Akcji eksterminacyjnej ludności warszawskiego getta, przeprowadzonej przez nazistów. W tym czasie około 300 tysięcy Żydów i Żydówek zostało wywiezionych z Umschlagplatzu i zamordowanych w obozie zagłady w Treblince. Marsz Pamięci ma na celu przywracanie pamięci o ofiarach – również tych, których imiona pozostały nieznane.

Patronami tegorocznej edycji Marszu są muzycy i muzyczki getta warszawskiego – najliczniejsza i najprężniejsza działająca grupa artystyczna dzielnicy zamkniętej – Artur Gold, Janina Familier-Hepner, Paulina Braun, Josima Feldszuh, Jakub Glatsztejn i Szymon Pullman.

Miejsce rozpoczęcia: Pomnik Umschlagplatz (ul. Stawki 10)
Przemarsz ulicami Muranowa: Karmelicką, Nowolipie, al. Jana Pawła II, al. Solidarności, Bielańską, Długą i Starymi Nalewkami
Zakończenie Marszu: Ogród Krasińskich, gdzie odbędzie się uroczysty koncert, podczas którego wystąpią: Ania Karpowicz, Dominik Strycharski, Marta Wryk i Adam Kośmieja

Wydarzenie na Facebooku

25 czerwca 2025 roku wręczyliśmy nagrody i wyróżnienia w XXX edycji Konkursu prac magisterskich im. Jana Józefa Lipskiego.

Rozmowy z laureatami i laureatkami przeprowadziła Paula Sawicka – Przewodnicząca Komisji Konkursowej.

Przedstawiamy rozmowy z pięciorgiem laureatów i laureatek.

Nagroda pierwszego stopnia Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza
Mariia Varlygina za pracę magisterską
Metamodernizm i nowa szczerość we współczesnej sztuce ukraińskiej  i polskiej po 24 lutego 2022

Nagroda drugiego stopnia
Piotr Marcinków za pracę magisterską
Szczegół regulatywny jako propozycja nowej kategorii literaturoznawczej. (Inter)subiektywnie wybrane przykłady z literatury polskiej i obcej

Wyróżnienie im. Gajki Kuroniowej
Marek Kawka za pracę magisterską
Jak mieć ADHD. Teorie, obrazy i afekty w „ADHD-owym internecie”

Wyróżnienie
Marek Blacha za pracę magisterską
1816. Katastrofa, której nie było (?). Rok bez lata na ziemiach polskich

Wyróżnienie
Kalina Czop za pracę magisterską
Zachwaszczone historie – inne sposoby opowiadania o roślinach niechcianych na podstawie The Weeds Katy Simpson Smith, Złego Ziela Magdy Jędry i Anki Herbut oraz twórczości Urszuli Zajączkowskiej