Stanowisko
Stowarzyszenia przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii Otwarta Rzeczpospolita
dotyczące projektu rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z 16 grudnia 2021roku,
zmieniającego rozporządzenia w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego
dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia.

W związku ze skierowaniem projektu rozporządzeń dotyczących zmian w edukacji historycznej w szkołach ponadpodstawowych do konsultacji społecznych – Stowarzyszenie przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii Otwarta Rzeczpospolita przedstawia swoje uwagi i oceny odwołujące się m.in. do przekazanych Stowarzyszeniu opinii nauczycieli historii i specjalistów w dziedzinie edukacji. Przedstawione poniżej uwagi są z konieczności pewnym wyborem sygnalizowanych kwestii i nie mają ambicji wyczerpania problematyki, którą w szerszym wymiarze będziemy starali się prezentować w przyszłości.

Nowy przedmiot „Historia i teraźniejszość” określony jest w projekcie rozporządzenia jako  ”przedmiot interdyscyplinarny, łączący wiedzę o życiu społecznym człowieka i jego głównych instytucjach z wiedzą o dziejach najnowszych Polski i świata. Przedmiot ma być realizowany na początku procesu kształcenia w szkołach ponadpodstawowych”. Jednocześnie w projekcie rozporządzenia czytamy, że w klasach pierwszych szkół ponadpodstawowych  program historii dotyczyć będzie epoki starożytności i średniowiecza.  Nie ulega wątpliwości, że decyzja  wprowadzenia przedmiotu „Historia i teraźniejszość” do nauczania w tych klasach jest z punktu widzenia dydaktyki niewłaściwa.  Nauczanie nowego przedmiotu, którego program opiera się na wiedzy historycznej dotyczącej okresu po II wojnie światowej, powinno być realizowane w ostatniej klasie liceum, gdy na lekcjach historii uczniowie będą zdobywać wiedzę o historii najnowszej.

We wstępie określającym założenia lub – inaczej to formułując – cele prowadzenia przedmiotu „Historia” autorzy piszą o krytycznym ujmowaniu i wypowiadaniu własnych opinii przez uczennice i uczniów. Wskazują też na ważną rolę wielości perspektyw badawczych i różnych aspektów procesów historycznych. Mogłoby to zapowiadać koncepcję uprawiania historii w szkole jako nauki umiejętności przyjmowania różnych punktów widzenia. Jednak w sprzeczności z taką koncepcją stoją wymieniane szczegółowo wątki, postacie historyczne i instytucje, które mają być ważne dla uczących się.

Całość stanowiska

Wolna szkoła zwraca się z apelem do premiera Mateusza Morawieckiego o wycofanie się z procedowania zmian w prawie oświatowym.

Panie Premierze, jako przedstawiciele organizacji nauczycielskich, związków zawodowych oświaty, korporacji samorządowych oraz organizacji społecznych, zwracamy się do Pana z apelem o wycofanie się z:

– procedowania zmian w prawie oświatowym, zwiększających kompetencje kuratorów, odbierających autonomię uczniom, uczennicom, rodzicom i szkołom, a także ograniczającym kompetencje samorządów lokalnych w zakresie sposobu pracy szkół oraz ich sieci;

– zmian w podstawie programowej, likwidujących w szkołach ponadpodstawowych “Wiedzę o społeczeństwie” i wprowadzających przedmiot „Historia i teraźniejszość”;

– wycofanie się z wprowadzenia do prawa oświatowego sankcji karnych wobec dyrektorów placówek.

Rodzice powinni mieć możliwość decydowania o tym, jak realizowany jest w szkole program wychowawczo-profilaktyczny. Po zmianach w prawie oświatowym każdą ich inicjatywę, realizowaną we współpracy z organizacjami społecznymi będzie mógł zablokować kurator. Centralne władze oświatowe będą mogły wprowadzać dodatkowe zajęcia lub treści bez uzgodnień ze społecznością szkolną. Nawet jeśli ich treść nie będzie odpowiadała rodzicom i uczniom, nie będą mogli się sprzeciwić ani odmówić udziału w nich.

List podpisało 166 organizacji społecznych i osób – prezydenci, burmistrzowie i ich zastępcy, radni, marszałkowie Parlamentu Młodych.

Całość listu

Zmarł

Adam Świtlik

członek Otwartej Rzeczpospolitej, w poprzednich kadencjach członek jej zarządu.

Działacz. Inicjator i motor wielu inicjatyw, człowiek nieobojętny, z zaraźliwym zapałem dążący do zmieniania świata na lepszy, sprawiedliwszy.

Odejście Adama to strata dla nas, a przede wszystkim dla Jego najbliższego namysłowskiego otoczenia.

Łączymy się w smutku z Rodziną i Przyjaciółmi

Codziennie wracamy do swojego domu i kładziemy się do ciepłego łóżka.

W tym samym czasie, w mrozie, po lasach na granicy z Białorusią błądzą ludzie potrzebujący ciepła, jedzenia i schronienia, potrzebujący naszej pomocy.

Nie bądźmy obojętni! Ratujmy ludzi na granicy!
Niech dobro zwycięży!

Wiersz Stanisława Barańczaka „Nigdy naprawdę” i wypowiedzi Marka Edelmana
czytają Maria Peszek i Jan Peszek.

103 lata temu, 1 stycznia 1919 roku, w białoruskim Homlu, urodził się Marek Edelman.

Jeden z przywódców powstania w warszawskim getcie, wybitny kardiolog, działacz społeczny, opozycjonista, kawaler Orderu Orła Białego. Wielki Człowiek.

“Najważniejsze jest życie, a jak jest życie, to najważniejsza jest wolność. Ale potem oddaje się życie za wolność i wtedy nie wiadomo, co jest najważniejsze.”

Oświadczenie Polskiego PEN Clubu

Narastają obawy o zamiar wyprowadzenia państwa pod obecnymi rządami ze wspólnoty europejskiej. W istocie ciąg konsekwentnych działań wyprowadza Polskę z bardziej podstawowej wspólnoty – wspólnoty praw człowieka. Opór społeczny wobec takiego zamierzenia testowano od dłuższego czasu w rozbudzanych konfliktach światopoglądowych. Sprawdzianem były choćby rzucane z pogardą w kontekście haniebnych uchwał o strefach wolnych od LGBT słowa o „jakichś tam prawach człowieka”.

Propagandowa histeria wokół zagrożenia państwa przez prowokacje graniczne reżimu Łukaszenki i wprowadzenie na pograniczu z Białorusią stanu wyjątkowego to pretekst dla precedensowego zawieszenia w Polsce Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych. Podjęte przez polskie władze działania na granicy stoją w sprzeczności z tymi artykułami Paktu, które zawieszeniu w żadnych okolicznościach nie podlegają. Niedopuszczenie na obszar tych działań wspólnych sił ochrony europejskich granic (FRONTEX) nie pozwala zweryfikować urzędowej prawdomówności i prawdy propagandowego obrazu.

JAWNE  KOMPLETY: lektury oddelegowane, lektury orzekające inaczej

16 XII 2021: Ryszard Koziołek o Potopie Henryka Sienkiewicza

Premiera o godz. 18:00 na kanale Otwartej Rzeczpospolitej w serwisie YouTube.

Ryszard Koziołek – literaturoznawca, eseista, profesor w Instytucie Literaturoznawstwa Uniwersytetu Śląskiego, rektor Uniwersytetu Śląskiego na kadencję 2020 – 2024, dyrektor Śląskiego Festiwalu Nauki Katowice. W 2010 roku otrzymał Nagrodę Literacką Gdynia w kategorii „Eseistyka” za książkę Ciała Sienkiewicza. Studia o płci i przemocy. Członek jury Nagrody Literackiej Nike w latach 2012-2015. Stały współpracownik „Tygodnika Powszechnego”. W 2016 jego książka Dobrze się myśli literaturą została uhonorowana Śląskim Wawrzynem Literackim. W 2017 roku otrzymał Nagrodę im. Kazimierza Wyki za wybitne osiągnięcia w dziedzinie eseistyki oraz krytyki literackiej i artystycznej. Ostatnio wydał książkę Wiele tytułów (2019).

16 grudnia 1922 roku został zastrzelony nowo wybrany pierwszy prezydent Polski Gabriel Narutowicz. Napastnikiem był powiązany z endecją malarz Eligiusz Niewiadomski. Śmierć pierwszego prezydenta II Rzeczypospolitej wywołała wzburzenie, a „Kurier Polski” pisał, iż „płomień do pochodni [Niewiadomskiego] wyszedł z tej atmosfery nienawiści i gwałtu, którą wytworzyły złe duchy Polski w dniach ostatnich”. Albowiem zaprzysiężenie Narutowicza poprzedziła kampania nienawiści, której oś stanowił zarzut, że jest on „prezydentem mniejszości” wybranym z poparciem PSL „Piast” i mniejszości narodowych.

Hołd pierwszemu prezydentowi Rzeczypospolitej złożył Julian Tuwim w wierszu
Pogrzeb prezydenta Narutowicza

Krzyż mieliście na piersi, a brauning w kieszeni.
Z Bogiem byli w sojuszu, a z mordercą w pakcie,
Wy, w chichocie zastygli, bladzi, przestraszeni,
Chodźcie, głupcy, do okien – i patrzcie! i patrzcie!

Z Belwederu na Zamek, tętnicą Warszawy,
Alejami, Nowym Światem, Krakowskiem Przedmieściem,
Idzie kondukt żałobny, krepowy i krwawy:
Drugi raz Pan Prezydent jest dzisiaj na mieście.

Zimny, sztywny, zakryty chorągwią i kirem,
Jedzie Prezydent Martwy a wielki stokrotnie.
Nie odwracając oczu! Stać i patrzeć, zbiry!
Tak! Za karki was trzeba trzymać przy tym oknie!

Przez serce swe na wylot pogrzebem przeszyta,
Jak Jego pierś kulami, niech widzi stolica
Twarze wasze, zbrodniarze – i niech was przywita
Strasznym krzykiem milczenia żałobna ulica.