Opublikowano raport naukowców i studentów UW – „Kontrpubliczności atakowanych innych. Mowa nienawiści i strategie oporu we współczesnej Polsce„, który stanowi podsumowanie prac nad pilotażowym projektem o tym samym tytule.

Projekt realizowany był od czerwca do grudnia 2018 roku na Wydziale Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego przez zespół, w skład którego wchodzili: dr Ewa Majewska, Paweł Knut, dr Piotr Godzisz, Anna Wójcik i dr Sylwia Urbańska.

Projekt został objęty matronatami następujących instytucji, organizacji i czasopism: Rzecznik Praw
Obywatelskich, Czasopismo Praktyka Teoretyczna, Stowarzyszenie Nigdy Więcej, Stowarzyszenie Otwarta Rzeczpospolita, Kampania Przeciw Homofobii oraz Lambda Warszawa.

Projekt miał charakter pilotażowy, stąd objęte nim grupy badane, zakres badań i płynące z nich wnioski są typowe raczej dla wstępnego rozpoznania, niż kompleksowej analizy. 10 grudnia 2018 roku na Wydziale „Artes Liberales” odbyła się konferencja, podczas której przedstawiono wstępne wyniki badań i metody naszej pracy.

W niniejszym raporcie bardziej obszernie przedstawiono diagnozę, narzędzia 6 badawcze oraz wyniki badań.

Pracownicy tworzący treści w telewizji publicznej bardzo często używają języka nienawiści w stosunku do mniejszości. Najczęściej takie treści pojawiają się w „Wiadomościach”. Studenci oraz studentki Uniwersytetu Warszawskiego, w ramach inicjatywy Stowarzyszenia Otwarta Rzeczpospolita „Monitoring treści nienawistnych w TVP”, przyjrzeli się tym treściom .

O wnioskach płynących z pierwszych 3 tygodni monitoringu mówiła w Radiu TOK FM Dominika Bulska – współpracowniczka Otwartej Rzeczpospolitej, doktorantka Centrum Badań nad Uprzedzeniami.

Monitoring treści nienawistnych w TVP prowadzimy we współpracy z Centrum Badań nad Uprzedzeniami UW.

Inicjatywę wspiera Fundusz Obywatelski im. Henryka Wujca.

Posłuchaj podcastu

Na przestrzeni minionych kilku lat w przestrzeni publicznej i politycznej zauważyć mogliśmy wzmożenie i zintensyfikowanie treści nienawistnych wobec przedstawicieli i przedstawicielek grup mniejszościowych. Fala nienawiści zapoczątkowana antyuchodźczą kampanią parlamentarną Prawa i Sprawiedliwości w 2015 roku, kontynuowana była przez polityków i polityczki tej partii również w latach 2019 i 2020. W tym czasie głównym „kozłem ofiarnym” polityków były osoby LGBT+. W trakcie kampanii w mediach publicznych pojawiały się jednak nie tylko treści homofobiczne, ale również antyuchodźcze, antysemickie i antyniemieckie.

Debata polityczna o tak nienawistnym wydźwięku nie tylko narusza podstawowe konstytucyjne prawa i wolności obywatelskie, ale także wpływa na społeczeństwo poprzez kreowanie norm przyzwalających na otwarte wyrażanie wrogości czy wręcz nienawiści wobec osób z grup mniejszościowych. To zaś przyczynia się do wzrostu dyskryminacji oraz spadku tolerancji wobec różnorodności w Polsce.

Stowarzyszenie Otwarta Rzeczpospolita stara się budować społeczeństwo wolne od uprzedzeń, szanujące drugiego człowieka i upominające się o jego godność. Z tego względu, w obawie o stan debaty publicznej towarzyszącej kampanii parlamentarnej w 2023 roku, postanowiliśmy przyjrzeć się treściom prezentowanym na antenie mediów publicznych w Polsce.

Inicjatywę wspiera Fundusz Obywatelski im. Henryka Wujca.

Warszawa, 5 września 2023 roku

Oświadczenie Stowarzyszenia przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii Otwarta Rzeczpospolita

Na granicy UE z Białorusią wciąż cierpią i umierają ludzie. Zobowiązane do tego służby nie udzielają im pomocy, ludziom dobrej woli w imieniu państwa polskiego udaremnia się ratowanie i wspieranie ludzi błądzących po lasach, pozbawionych dachu nad głową, narażonych na głód, chłód, choroby i cierpienie. Gdy to się dzieje nie wolno milczeć. Jesteśmy wdzięczni Agnieszce Holland, że budzi naszą społeczną wrażliwość i zrozumienie, że winni jesteśmy solidarność tym, którzy są poniżani, traktowani okrutnie i bezdusznie.  Jesteśmy wdzięczni za twórczość będącą krzykiem protestu.

Niegodziwy, podły komentarz [zob. https://twitter.com/ZiobroPL/status/1698600656368435366] urzędującego ministra Rzeczpospolitej Polskiej, wymierzony w Agnieszkę Holland, reżyserkę filmu „Zielona granica” nie obraża wybitnej artystki, ani nie dyskredytuje jej dzieła. Obraża Rzeczpospolitą i jej obywateli. Jest kolejnym zamachem na konstytucyjne wolności obywatelskie, w tym wolność słowa i artystycznego wyrazu.

Nie ma na to naszej zgody!

Oświadczenie w pdf

Zachęcamy do podpisywania listu solidarności z Agnieszką Holland – podpisz tutaj

Od roku szkolnego 2022/2023 Stowarzyszenie przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii Otwarta Rzeczpospolita realizuje projekt edukacyjny Otwarta Szkoła. Jak zrobić z HiT-u HIT.

Wspieramy nauczycieli, którzy chcą uczyć krytycznego myślenia i samodzielności intelektualnej przy realizacji podstawy programowej przedmiotu Historia i Teraźniejszość.

Dzięki wsparciu Funduszu Obywatelskiego im. Henryka Wujca została utworzona platforma edukacyjna, na której września umieszczane są materiały edukacyjne adresowane do tych nauczycieli nowego przedmiotu Historia i Teraźniejszość (HiT), którzy chcą ominąć pułapki indoktrynacji i manipulacji faktami, jakie grożą w wypadku bezrefleksyjnej realizacji podstawy programowej tego wprowadzonego do szkół ponadpodstawowych przedmiotu. Pokazujemy jak można pracować z uczniami, żeby skłonić ich do samodzielnego namysłu, uwzględniania i rozumienia różnych perspektyw i krytycznego spojrzenia na obiegowe opinie i uproszczone oceny.

Materiały edukacyjne na platformie są ujęte w bloki tematyczne; jej użytkownicy mogą w wyszukiwarce z łatwością odnaleźć odpowiednie treści edukacyjne służące do realizacji haseł podstawy programowej.

Do tej pory opublikowaliśmy następujące bloki tematyczne:
– Totalitaryzm, kolektyw idealny;
– Przemiany społeczne lat 50 i 60 – Polski październik a przemiany społeczne w Europie;
– Blaski i cienie powojennej odbudowy;
– Pozostałości, kontynuacje i zaprzeczenia: konsekwencje polityczne, społeczne i kulturowe drugiej wojny światowej;
– Proste podziały? Walka o wpływy w świecie dwubiegunowym;
– Ściganie zbrodniarzy wojennych (i nie tylko) i kwestia zadośćuczynienia oraz polityki reparacji;
– Długa droga wyzwolenia: mechanizmy procesu dekolonizacji i jego następstwa;
– Między oporem a wiarą – początki komunizmu w Polsce;
– Integracja i przebudowa – integrację Ziem Zachodnich i Północnych industrializacja, kolektywizacja i reforma rolna;
– Między wschodem a zachodem – polskie cele wojenne 1939 a sytuacja Polski od 1945 r.;
– Modele polityki wyznaniowej w Polsce i na świecie;
– Jeden naród, jeden kraj – zmiany narodowościowe w Polsce powojennej;
– Prawa człowieka;
– Relacje polsko-żydowskie po II wojnie światowej.

W najbliższym czasie opublikujemy kolejne dwa bloki tematyczne:

– Dyskryminacja;
– Mowa nienawiści.

Więcej szczegółów znajdziecie Państwo na stronie internetowej:

20 czerwca 2023 roku rozstrzygnęliśmy XXVIII edycję Konkursu Prac Magisterskich im. Jana Józefa Lipskiego.

Coroczny Konkurs Prac Magisterskich im. Jana Józefa Lipskiego, w którym wyróżniani są młodzi ludzie, podejmujący w swych pracach problemy humanistyki i wykazujący wrażliwość na kwestie społeczne, jest formą uczczenia pamięci Patrona konkursu – Jana Józefa Lipskiego.

Poniżej prezentujemy zapis rozmów, które z laureatami i laureatkami przeprowadził dr hab. Tomasz Żukowski.

Jednocześnie zwracamy się do Państwa z gorącą prośbą o zasilenie Funduszu Nagród Konkursu.

Podajemy numer konta, na które można wpłacać darowizny (w opisie przelewu prosimy podać, że jest to darowizna na konkurs im. J.J. Lipskiego):

14 1020 1055 0000 9102 0146 3298

Państwa wpłaty to podstawa Funduszu. To dzięki nim możemy nagrodzić autorów i autorki najlepszych prac.

Nasze Stowarzyszenie ma status organizacji pożytku publicznego, darowiznę można odpisać od podatku dochodowego.

Bardzo liczymy na Państwa pomoc. Mamy nadzieję, że dołączą Państwo do grona Przyjaciół naszego Konkursu

Więcej informacji na stronie internetowej www.otwarta.org w zakładce Konkurs im. J. J. Lipskiego

Przekazujemy zaproszenie, które otrzymaliśmy od członkini naszego Stowarzyszenia – Barbary J. Sochal.

Wystawa wpisuje się w tematykę tegorocznej XVI międzynarodowej szkoły letniej UNESCO, podczas której nastąpi uroczyste otwarcie wystawy w dniu 12.09.2023 o godzinie 12.00. Tegoroczna szkoła letnia poświęcona jest analizie dyskursu w świetle badań nad inkluzją społeczną, polityką i edukacją i jest organizowana w partnerstwie z Instytutem Nauk Politycznych PAN, pod patronatem Polskiego Komitetu ds. UNESCO.

Kuratorka i współautorka wystawy Barbara Janina Sochal tak opisuje wystawę „Słowo jest pretekstem”:

Posiadamy ludzki przywilej używania słów, nadawania znaczeń, wyrażania siebie i naszego stosunku do świata, do innych. Jedyne ograniczenia, które mamy tkwią w nas, naszych umiejętnościach, wyobraźni, wrażliwości. Od nas zależy, jak będziemy opisywać otoczenie, w którym żyjemy i jaki język wybierzemy do komunikowania się z innymi ludźmi. Zostaliśmy również obdarzeni darem wizualizacji pojęć, przekładania mowy ludzkiej na obrazy, szukania związków znaczeniowych między mową a sztuką plastyczną.

Taką próbę stworzenia własnych przekładów i skojarzeń podjęły dwie artystki: Anna Ludwicka i Barbara Janina Sochal, wykorzystując język grafiki, malarstwa i ceramiki wyznaczyły indywidualne ścieżki słowno-obrazowe. Nie są to skojarzenia proste i łatwe do zaakceptowania, a ukazany w nich świat nie funkcjonuje wyłącznie na pozytywach.

Obrazem opowiadają o bogactwie ludzkiej mowy i wartościach, jakimi się kierują, wskazują też na słowa, które uskrzydlają. Sięgają po afirmację, przenośnie i cytaty autorytetów literackich. Mówią o sprawach dla nich ważnych, a w tym oczywiście nie jest im obce poczucie humoru.

Finisaż wystawy odbędzie się w ramach międzynarodowej konferencji sieci badawczej socjologów edukacji Europejskiego Stowarzyszenia Socjologii (RN10 ESA) w dniu 21.09 o godzinie 14.30.