Stanowisko
Stowarzyszenia przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii Otwarta Rzeczpospolita
dotyczące projektu rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z 16 grudnia 2021roku,
zmieniającego rozporządzenia w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego
dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia.

W związku ze skierowaniem projektu rozporządzeń dotyczących zmian w edukacji historycznej w szkołach ponadpodstawowych do konsultacji społecznych – Stowarzyszenie przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii Otwarta Rzeczpospolita przedstawia swoje uwagi i oceny odwołujące się m.in. do przekazanych Stowarzyszeniu opinii nauczycieli historii i specjalistów w dziedzinie edukacji. Przedstawione poniżej uwagi są z konieczności pewnym wyborem sygnalizowanych kwestii i nie mają ambicji wyczerpania problematyki, którą w szerszym wymiarze będziemy starali się prezentować w przyszłości.

Nowy przedmiot „Historia i teraźniejszość” określony jest w projekcie rozporządzenia jako  ”przedmiot interdyscyplinarny, łączący wiedzę o życiu społecznym człowieka i jego głównych instytucjach z wiedzą o dziejach najnowszych Polski i świata. Przedmiot ma być realizowany na początku procesu kształcenia w szkołach ponadpodstawowych”. Jednocześnie w projekcie rozporządzenia czytamy, że w klasach pierwszych szkół ponadpodstawowych  program historii dotyczyć będzie epoki starożytności i średniowiecza.  Nie ulega wątpliwości, że decyzja  wprowadzenia przedmiotu „Historia i teraźniejszość” do nauczania w tych klasach jest z punktu widzenia dydaktyki niewłaściwa.  Nauczanie nowego przedmiotu, którego program opiera się na wiedzy historycznej dotyczącej okresu po II wojnie światowej, powinno być realizowane w ostatniej klasie liceum, gdy na lekcjach historii uczniowie będą zdobywać wiedzę o historii najnowszej.

We wstępie określającym założenia lub – inaczej to formułując – cele prowadzenia przedmiotu „Historia” autorzy piszą o krytycznym ujmowaniu i wypowiadaniu własnych opinii przez uczennice i uczniów. Wskazują też na ważną rolę wielości perspektyw badawczych i różnych aspektów procesów historycznych. Mogłoby to zapowiadać koncepcję uprawiania historii w szkole jako nauki umiejętności przyjmowania różnych punktów widzenia. Jednak w sprzeczności z taką koncepcją stoją wymieniane szczegółowo wątki, postacie historyczne i instytucje, które mają być ważne dla uczących się.

Całość stanowiska