W związku z opublikowaniem przez Stołeczny Ratusz kalendarza na rok 2012, który ma promować Warszawę m.in. poprzez reprodukowany w nim przedwojenny antysemicki plakat, członkowie Zarządu Stowarzyszenia Otwarta Rzeczpospolita skierowali list do Hanny Gronkiewicz-Waltz.Prezydent Warszawy

 

Prezydent Warszawy

Pani Hanna Gronkiewicz-Waltz

W imieniu Stowarzyszenia przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii Otwarta Rzeczpospolita wyrażamy nasze najgłębsze oburzenie faktem zamieszczenia w wydanym pod patronatem i ze środków Stołecznego Ratusza kalendarzu na rok 2012 reprodukcji antysemickiego plakatu z okresu międzywojennego.

 

Plakat ten, pochodzący z połowy lat 20. minionego wieku, a reklamujący ówczesny tygodnik „Rozwój”, przedstawia stylizowaną postać polskiego żołnierza ogniem zmuszającego do ucieczki z pomieszczenia opatrzonego znakiem białego orła szczury, które bez żadnych wątpliwości (wygląd, rekwizyty) maja reprezentować Żydów. Jednoznacznie wskazuje też na to podpis pod grafiką, w którym czytamy m.in., że reklamowane pismo „broni Polski przed zalewem żydowskim; łączy wszystkich Polaków pod hasłem «Swój do swego po swoje»”. Wymowa obrazu wydaje się znacznie bardziej drastyczna; można ją odczytać jako wezwanie do wyrzucenia za pomocą bliskich eksterminacji metod wszystkich „żydowskich szkodników” z „polskiego domu”.

 

Umieszczenie tej reprodukcji w ekskluzywnym kalendarzu, ozdobionym dziełami polskiej międzywojennej grafiki użytkowej, mającym promować Warszawę, jest czymś niesłychanym. Wielokrotnie opisywano mechanizmy propagandy nazistowskiej, która odczłowieczając Żydów, przedstawiając ich jako czyniące szkody i roznoszące choroby gryzonie bądź robactwo, przygotowywała grunt pod „ostateczne rozwiązanie”, czyli Zagładę. W tym kontekście reprodukowana ilustracja – która jako świadectwo czasu minionego nie ukazuje warszawiaków i Warszawy międzywojennej w najlepszym świetle – nabiera niezależnego od historycznych okoliczności jej powstania, szczególnie jadowitego charakteru. Nawet pojawienie się jej w specjalistycznej pracy naukowej wymagałoby specjalnego komentarza. Reprodukowanie jej bez komentarza może nasuwać przypuszczenie, że wydawca akceptuje jej wymowę i chce ją wykorzystać w celach ideowej propagandy (tak jak to sie dzieje np. z przedrukowywanymi przez skrajnie prawicowe organizacje przedwojennymi broszurami antysemickimi).

 

Umieszczenie opisanego plakatu w publikacji mającej być wizytówką Warszawy i reklamą tradycji artystycznych stolicy uznajemy za przejaw czyjejś wyjątkowo złej woli albo świadectwo niewiarygodnej wręcz niekompetencji i głupoty. Stanowczo żądamy wycofania tej publikacji z obiegu, wyjaśnienia okoliczności, w jakich owa reprodukcja została zakwalifikowana do kalendarza i ukarania winnych. Uważamy też, że byłoby rzeczą właściwą ze strony Pani Prezydent Warszawy publiczne wyrażenie ubolewania i przeproszenie za ten bardzo przykry incydent.

 

 

 

Z wyrazami szacunku

 

Zarząd Stowarzyszenia przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii

Otwarta Rzeczpospolita:

Stefan Cieśla, Marek Gumkowski, Jan Herczyński,

Elzbieta Petrajtis O’Neil, Paula Sawicka, Monika Wieczyńska