10 grudnia obchodzimy Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka. W tym dniu kilkadziesiąt najważniejszych organizacji pozarządowych przypomina o znaczeniu edukacji na temat naszych podstawowych praw. Zmiany w oświacie są konieczne jeśli chcemy, by Polska przestała być krajem o najwyższych wskaźnikach łamania praw człowieka w Europie.

Warszawa, 10 grudnia 2012 r.

Szanowny Pan
Donald Tusk
Prezes Rady Ministrów

Szanowny Panie Premierze,

 W imieniu Koalicji na rzecz Edukacji Antydyskryminacyjnej – porozumienia 32 organizacji pozarządowych i partnerów społecznych działających na rzecz edukacji i równości, zwracamy się do Pana w Międzynarodowym Dniu Praw Człowieka z apelem o skuteczne przywództwo nad działaniami zmierzającymi do poprawy jakości edukacji o prawach człowieka w Polsce.

Aktualne diagnozy dotyczące sytuacji w polskich szkołach, formułowane przez Rzecznika Praw Obywatelskich, Instytut Badań Edukacyjnych, Najwyższą Izbę Kontroli oraz liczne organizacje pozarządowe, wskazują na znaczące problemy związane z przestrzeganiem zapisów międzynarodowego i krajowego prawa, dotyczące edukacji i przeciwdziałania nierównemu traktowaniu. Mówimy o poważnych zaniedbaniach związanych m.in. z:

– obecnością stereotypów i treści dyskryminacyjnych w dopuszczonych do użytku podręcznikach szkolnych,
– niewystarczającymi umiejętnościami nauczycieli/nauczycielek w rozpoznawaniu i radzeniu sobie z dyskryminacją i przemocą w szkołach,
– ograniczonym wsparciem dla działań równościowych ze strony instytucji i osób odpowiedzialnych za kształt oraz realizację polityki edukacyjnej.

W konsekwencji mamy do czynienia z sytuacją, w której z jednej strony dzieci oraz młodzież zbyt często doświadczają dyskryminacji i przemocy w szkołach, z drugiej zaś nie otrzymują wystarczającej ochrony. Nie są także wyposażane w wiedzę i kompetencje, by samodzielnie bronić się przed tymi zjawiskami. Taka sytuacja jest sprzeczna z ideą polskiej szkoły, której zadaniem, zgodnie z podstawą programową, jest podejmowanie działań zapobiegających wszelkiej dyskryminacji.

W związku z tym, jako Koalicja na rzecz Edukacji Antydyskryminacyjnej apelujemy do Pana – politycznego lidera i Prezesa Rady Ministrów, o skuteczne przywództwo nad wdrożeniem następujących instrumentów zmiany.
Postulujemy o:

1. Wystosowanie oficjalnego listu do dyrekcji szkół, podkreślającego wagę praw człowieka i większej obecności edukacji równościowej w nauczaniu i życiu szkoły.
2. Powołanie międzyresortowej rady ds. przeciwdziałania dyskryminacji poprzez edukację, z udziałem organizacji pozarządowych.
3. Zapewnienie w ramach kształcenia wstępnego (studia) oraz doskonalenia zawodowego regularnych szkoleń dla nauczycieli/nauczycielek na temat edukacji antydyskryminacyjnej.
4. Opracowanie i wdrożenie konkretnej instrukcji dla rzeczoznawców / rzeczoznawczyń podręczników szkolnych, dotyczącej zapobiegania pojawianiu się w nich treści dyskryminacyjnych i stereotypizujących.
5. Zapewnienie możliwości realizacji projektów z zakresu edukacji antydyskryminacyjnej w ramach programów operacyjnych Europejskiego Funduszu Społecznego perspektywy finansowej 2014-2020.

Uważamy, że proponowane przez Koalicję rozwiązania są realne i możliwe do wdrożenia w ramach obecnych kompetencji i zasobów Rządu.

W „Drugim Exposé” z dnia 12 października br. mówił Pan o znaczeniu wiary, „że codzienne sprawy zwykłych Polaków mogą iść w dobrym kierunku”. Przywołując te słowa, zwracamy uwagę na zaniedbania dotyczące podstawowych praw człowieka i polskiej edukacji. To są codzienne sprawy dotyczące ponad 3 milionów zwykłych uczniów i uczennic w Polsce.

Reprezentując instytucje, które od lat działają na rzecz praw człowieka i na co dzień współpracują ze szkołami, podkreślamy kluczową rolę równościowej edukacji w budowaniu demokratycznego społeczeństwa wolnego od nietolerancji i ksenofobii. Liczmy, że znajdziemy w Pana osobie zdecydowanego i skutecznego sojusznika dla wzmocnienia powyższej wizji. Jednocześnie deklarujemy pełną wolę współpracy zmierzającej do wyeliminowania dyskryminacji i przemocy z polskich szkół.

W imieniu Koalicji na rzecz Edukacji Antydyskryminacyjnej,

Z poważaniem,

Marta Rawłuszk
Prezeska
Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej (TEA)

Natalia Sarata
Koordynatorka
Koalicja na rzecz Edukacji Antydyskryminacyjnej

Organizacje członkowskie Koalicji na rzecz Edukacji Antydyskryminacyjnej:
1. Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej – koordynator Koalicji
2. Amnesty International Polska
3. Fundacja Autonomia
4. Centrum Edukacji Obywatelskiej
5. Centrum Inicjatyw UNESCO
6. Ekspedycja w Głąb Kultury
7. Fundacja Feminoteka
8. Fundacja na rzecz Różnorodności Społecznej
9. Stowarzyszenie Homo Faber
10. Kampania Przeciw Homofobii
11. Stowarzyszenie Lambda Warszawa
12. Stowarzyszenie Inicjatyw Niezależnych MIKUSZEWO
13. Fundacja Dla Odmiany
14. Stowarzyszenie Jeden świat
15. Związek Nauczycielstwa Polskiego
16. Stowarzyszenie Otwarta Rzeczpospolita
17. Grupa Edukatorów Seksualnych PONTON
18. Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego
19. Stowarzyszenie Pro Humanum
20. Fundacja Przestrzeń Kobiet
21. Stowarzyszenie W stronę dziewcząt
22. Stowarzyszenie Rodzin i Opiekunów Osób z Zespołem Downa “Bardziej kochani”
23. Stowarzyszenie Interwencji Prawnej
24. Fundacja Klamra
25. Stowarzyszenie Romów w Polsce
27. Stowarzyszenie Promocji Wielokulturowości INTERKULTURALNI PL
26. Stowarzyszenie Kulturalno-Edukacyjno-Naukowe „KEN”
28. Stowarzyszenie na rzecz Kultury i Dialogu 9/12
29. Grupa Edukacyjna Poradni Zdrowia Psychoseksualnego „Bez tabu”
30. Stowarzyszenie dla Dzieci i Młodzieży SZANSA
31. Fundacja Rozwoju Dzieci im. Jana Amosa Komeńskiego
32. Fundacja Osiem Marzeń