Otwarta Rzeczpospolita – Stowarzyszenie przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii prowadzi monitoring treści nienawistnych i motywowanych uprzedzeniami w kampaniach wyborczych. Naszą uwagę poświęcamy temu, co mówią kandydaci i kandydatki do parlamentu, samorządów i urzędu Prezydenta RP, jak ich wypowiedzi relacjonują media lokalne i ponadregionalne oraz jak wyglądają debaty wyborcze.

Przedstawiamy informację o rezultatach monitoringu trwających kampanii na urząd Prezydenta RP, prowadzonego w okresie od 15 kwietnia do 5 maja 2025. Obserwacją objęliśmy debaty kandydatów na urząd Prezydenta RP oraz następujące programy informacyjne i publicystyczne: !9.30 (TVP1), Panorama (TVP2), Fakty (TVN), Wydarzenia (Polsat), Dzisiaj (TV Republika), Informacje dnia (TV Trwam), Woronicza 17 (TVP Info), Śniadanie Rymanowskiego (Polsat News), Kawa na ławę (TVN24), Wysokie Napięcie (TV Republika).

W tym czasie w monitorowanych programach informacyjnych w Polsce pojawiło się łącznie 117 treści nienawistnych. Wypowiedzi o charakterze nienawistnym były skierowane głównie przeciwko uchodźcom (33% wszystkich nienawistnych wypowiedzi), Niemcom (23% wszystkich nienawistnych wypowiedzi) oraz Żydom (13% wszystkich nienawistnych wypowiedzi).  

Treści motywowane uprzedzeniami wobec uchodźców pojawiały się dotychczas w niemal co trzecim oglądanym przez nas programie informacyjnym lub publicystycznym (28%), wypowiedzi antyniemieckie padły na antenie co piątego monitorowanego programu (19%), a treści antysemickie zanotowaliśmy w co dziesiątym oglądanym programie (10%).

Ważne, że autorami tego typu nienawistnych wypowiedzi były m.in. osoby kandydujące na urząd Prezydenta RP. I to właśnie podczas jednej z debat kandydatów padły antysemickie, pełne nienawiści słowa Grzegorza Brauna. Zareagowali na nie, aktywnie potępiając wypowiedź polityka, jedynie Magdalena Biejat i Rafał Trzaskowski. Tym, co zwraca uwagę, jest brak reakcji ze strony pozostałych kandydatów, a zwłaszcza dziennikarzy prowadzących debatę – Jana Złotorowicza i Jacka Prusinowskiego. Rzetelny dziennikarz odpowiada za zgodny z zasadami współżycia społecznego przebieg prowadzonego przez siebie programu. Trudno się zgodzić z tłumaczeniem obu dziennikarzy, że ich rolą w trakcie debaty było jedynie pilnowanie czasu i kolejności wystąpień kandydatów. Naszym zdaniem ich obowiązkiem było reagowanie na chuligaństwo polityczne, a tym były haniebne wypowiedzi kandydata Brauna. Nakazują to nie tylko rzetelne dziennikarstwo, ale też zwykła ludzka przyzwoitość. Milczenie w takiej sytuacji jest przyzwoleniem, by w świetle kamer rozpowszechniać w przestrzeni publicznej antysemickie, nienawistne, trujące społeczeństwo treści. W demokratycznym państwie jest to niedopuszczalne, zakazane prawem.

Niedługo odbędzie się kolejna debata kandydatów i kandydatek na urząd Prezydenta RP. Przy tej okazji pragniemy zaapelować do prowadzących i uczestników – reagujcie zdecydowanie, natychmiast, gdy z ust kogokolwiek padają słowa nawołujące do nienawiści, uderzające w godność drugiego człowieka. To nasz obywatelski obowiązek.

To od nas wszystkich zależy, czy Polska będzie, zgodnie ze słowami Zofii Kuratowskiej, „miejscem, w którym wszyscy w niej mieszkający czują się dobrze”.

Zapraszamy do wsparcia inicjatywy monitoringu na: https://zrzutka.pl/hmshag

Komunikat w pdf