Projekt współfinansowany z Funduszy EOG w ramach programu Obywatele dla Demokracji.
Partner:  Fundacja Klamra

CZYM JEST PROJEKT „SPOŁECZEŃSTWO NA RZECZ TOLERANCJI”?
Projekt „Społeczeństwo na rzecz tolerancji” realizowany był przez Stowarzyszenie przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii Otwarta Rzeczpospolita od  września 2014 r. do kwietnia 2016 r. w ramach programu Obywatele dla Demokracji, współfinansowanego z funduszy Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG).

CEL PROJEKTU
Celem projektu było upowszechnianie idei i usprawnienie działań realizowanych od 1999 roku przez Stowarzyszenie, a więc przede wszystkim zwalczanie wszelkich form rasizmu, antysemityzmu, ksenofobii i innych postaw godzących w godność człowieka. W obliczu wzrastającej obecności mowy nienawiści i agresji powodowanej rasizmem, antysemityzmem, ksenofobią i innymi rodzajami nietolerancji, uznaliśmy za konieczne podjęcie działań, które piętnowałyby to zjawisko i uświadamiały zarówno obywateli/lki, jak i organy ścigania co do jego wysokiej szkodliwości społecznej i moralnej.

Środkiem do osiągnięcia tych celów były – podejmowane etapowo – działania projektowe.

Najistotniejszym etapem projektu było
STWORZENIE I URUCHOMIENIE PORTALU WWW.ZGLOSNIENAWISC.OTWARTA.ORG.
Za pomocą prostego formularza dostępnego na portalu, każdy obywatel/lka może zareagować na nienawiść i zgłosić nienawistną wypowiedź zauważoną w Internecie, prasie czy w przestrzeni publicznej. Osoba zgłaszająca incydent jest informowana o wszelkich krokach podejmowanych przez Stowarzyszenie oraz dodatkowych informacjach wprowadzanych przez administratorów portalu do opisu zgłoszonego incydentu. Dla działaczy/ki Stowarzyszenia portal stanowi narzędzie ułatwiające nadzór przebiegu podejmowanych interwencji, archiwizację dokumentów (wniosków, zgłoszeń, zażaleń) oraz wgląd w nastroje społeczne.

Równolegle do obsługi portalu i podejmowanych działań interwencyjnych prowadziliśmy stały  MONITORING MOWY I CZYNÓW NIENAWIŚCI analizując Internet i prasę. Informacje udostępnialiśmy w nowo utworzonej zakładce na stronie www.otwarta.org, natomiast tematy wymagające omówienia i nagłośnienia prezentowaliśmy szerszej publiczności podczas otwartych, tematycznych debat z udziałem ekspertów. W okresie trwania projektu zorganizowaliśmy 3 debaty: „Cygan – Rom – Polak… czyli o Cyganach trochę prawdy, garść mitów, kilka kłamstw” (26.05.15), „Polska dla ludzi!” (07.12.2015), „Warto być przyzwoitym…” czyli o tym jak zachować przyzwoitość w nieprzyzwoitym świecie?” (26.04.2016). Reagowanie na zjawiska zidentyfikowane w ramach monitoringu, wyrażało się w upublicznianiu stanowiska Otwartej podczas debat publicznych (realizowanych w partnerstwie z Teatrem Polskim) oraz poprzez odpowiadanie na zapotrzebowanie instytucji lokalnych (prowadzenie warsztatów dla szkół i instytucji, wsparcie merytoryczne). W celu zwrócenia uwagi na fakty ignorowania przejawów agresji i nietolerancji przez opinię publiczną i władze, prowadziliśmy na bieżąco korespondencję z władzami różnego rodzaju i szczebla, redakcjami gazet, administratorami stron internetowych, upublicznialiśmy listy otwarte.

W ramach INTERWENCJI PRAWNYCH zgłosiliśmy do prokuratury 420 incydentów, 52 zażalenia. Udzielono ok. 60 interwencji telefonicznych, zgłoszono ponad 80 stron internetowych z nienawistnymi treściami zgłoszonych do administratorów tych stron, wystosowano 15 apeli w sprawie nienawistnych incydentów.

Drugim etapem projektu było opracowanie i wydrukowanie (dostępna także wersja elektroniczna) PRZEWODNIKA DLA ORGANÓW ŚCIGANIA. FORMY I METODY JEJ ZWALCZANIA. To praca zbiorowa, złożona z tekstów przybliżających charakterystykę przestępstw motywowanych nienawiścią wobec Romów, Żydów, czarnoskórych, muzułmanów i środowiska LGBT. Teksty zostały napisane przez osoby, które na co dzień pracują dla tych społeczności i znają źródła, specyfikę oraz charakter najczęściej spotykanych przestępstw motywowanych nienawiścią skierowanych przeciwko opisywanej grupie. Bezpłatne egzemplarze zostały przekazane (także przy pomocy naszego partnera: Fundacji Klamra) policjantom, prokuratorom, organizacjom pozarządowym zajmującym się tematyką związaną z przestępstwami z nienawiści i zwalczaniem mowy nienawiści.

Kolejnym etapem projektu było zlecenie opracowania trzydziestu EKSPERTYZ prawnych, językowych i socjologicznych, które dołączaliśmy do wysyłanych zawiadomień jako wsparcie uzasadnień czy wysyłanych zażaleń, z powołaniem się na konkretny incydent/y lub odmowy wszczęcia dochodzenia dostępne na portalu www.zglosnienawisc.otwarta.org. W przypadku opinii prawnych, ekspertyzy dotyczą wybranego incydentu lub grupy incydentów oraz oceny rozstrzygnięcia (o ile już ją otrzymaliśmy i umieściliśmy na portalu). Tematy ekspertyz dotyczą przede wszystkim logiki prawniczej niektórych uzasadnień umorzenia czy odmowy wszczęcia dochodzenia (np. interpretacja słowa „nawoływanie” do nienawiści), mogą być analizą interwencji związanych z koncertami neonazistowskimi, analizą incydentów islamofobicznych czy antysemickich.

W czasie realizacji projektu zaobserwowaliśmy wymierne korzyści ze współpracy z partnerem – Fundacją Klamra. Przekazujemy sobie informacje odnośnie incydentów, wspieramy w zakresie zbierania podpisów pod apele, a od momentu uruchomienia portalu www.zglosnienawisc.otwarta.org członkowie Klamry upowszechniają go podczas własnych akcji oraz wypowiedzi w radio i telewizji. Dzięki promocji naszego portalu podczas prowadzonych przez Darka Paczkowskiego działań artystycznych i warsztatów, nasze działania nabierają ogólnopolskiego oddźwięku. Wsparcie projektu przez Fundację Klamra było też istotne w kwestii rozpowszechnienia Przewodnika dla organów ścigania.

Projekt „Społeczeństwo na rzecz tolerancji” realizowany był przez Stowarzyszenie przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii Otwarta Rzeczpospolita w ramach programu Obywatele dla Demokracji, współfinansowanego z funduszy Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG).