Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPCz) rozpozna sprawę dyskryminacji ze względu na orientację seksualną w obszarze prawa podatkowego. Chodzi o sprawę Rafała Kowalskiego, którego polskie prawo zmusiło do podpisania z partnerem umowy pożyczki i zapłacenia wysokiego podatku. Polskie sądy oddaliły skargę – sprawa trafiła do ETPCz dając tym samym nadzieję na zmianę sytuacji par osób tej samej płci z Polski.

Rafał Kowalski i jego partner żyją w związku od 25 lat – mieszkają razem, prowadzą wspólne gospodarstwo domowe, tworzą rodzinę. Jak wiele innych par tej samej płci nie mogą zawrzeć ani związku partnerskiego ani małżeństwa. Brak ustawy o równości małżeńskiej i możliwości skorzystania ze wspólnoty majątkowej zmusiły ich do uregulowania wspólnej inwestycji w formie umowy pożyczki. W związku z pożyczką Kowalski zapłacił konieczny podatek od czynności cywilnoprawnych, a następnie wniósł do Naczelnika Urzędu Skarbowego o uznanie go za nadpłatę.

Powołał się na fakt, że spełnia wszystkie przesłanki zwolnienia podatkowego przewidzianego w art. 9 pkt 10 lit. b ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z tym przepisem zwalnia się od podatku, pod określonymi warunkami, pożyczki udzielane przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę. Postępowanie na szczeblu krajowym toczyło się przez 2 lata przed organami podatkowymi, a następnie przed sądami administracyjnymi. Powołując się na zawartą w Konstytucji RP zasadę niedyskryminacji, Kowalski podnosił, że chociaż nie należy wprost do kategorii osób wskazanych w przepisie o zwolnieniu z podatku od umowy pożyczki, to sytuacja życiowa jego i pożyczkodawcy, który jest jego partnerem, jest de facto identyczna z sytuacją małżonków. Z uwagi na brak ustawy o równości małżeńskiej dostęp do małżeństwa jest dla nich jednak zamknięty. W takiej sytuacji organy podatkowe powinny były zastosować równościową, a nie literalną interpretację przepisu o zwolnieniu podatkowym i stwierdzić, że mogą z niego skorzystać także partnerzy tej samej płci, jako osoby najbliższe i członkowie rodziny. 2 marca 2022 roku Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) oddalił skargę kasacyjną Kowalskiego. W uzasadnieniu wyroku wskazano, że przy interpretacji przepisów prawa podatkowego pierwszeństwo ma wykładnia literalna, zwłaszcza dokonana w oparciu o określenia odnoszące się do utrwalonych językowo i prawnie powiązań rodzinnych (jak małżeństwo), a nie subiektywnego postrzegania roli w jakiej pozostaje jedna osoba wobec drugiej.

Więcej na prawo.pl